Адарваныя пароды, гл. Адорвені

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)

адарва́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адарва́ны адарва́ная адарва́нае адарва́ныя
Р. адарва́нага адарва́най
адарва́нае		 адарва́нага адарва́ных
Д. адарва́наму адарва́най адарва́наму адарва́ным
В. адарва́ны (неадуш.)
адарва́нага (адуш.)		 адарва́ную адарва́нае адарва́ныя (неадуш.)
адарва́ных (адуш.)
Т. адарва́ным адарва́най
адарва́наю		 адарва́ным адарва́нымі
М. адарва́ным адарва́най адарва́ным адарва́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

адарва́ны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. адарва́ны адарва́ная адарва́нае адарва́ныя
Р. адарва́нага адарва́най
адарва́нае		 адарва́нага адарва́ных
Д. адарва́наму адарва́най адарва́наму адарва́ным
В. адарва́ны (неадуш.)
адарва́нага (адуш.)		 адарва́ную адарва́нае адарва́ныя (неадуш.)
адарва́ных (адуш.)
Т. адарва́ным адарва́най
адарва́наю		 адарва́ным адарва́нымі
М. адарва́ным адарва́най адарва́ным адарва́ных

Кароткая форма: адарва́на.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спекуля́цыя², -і, ж. (кніжн.).

Абстрактныя разважанні, адарваныя ад вопыту і практыкі.

Псеўданавуковыя спекуляцыі.

|| прым. спекуляцы́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мані́лаўшчына, ‑ы, ж.

Бяздзейныя, летуценныя, адарваныя ад рэчаіснасці адносіны да навакольнага жыцця; беспадстаўная бесклапотнасць.

[Ад імя Манілава — персанажа «Мёртвых душ» Гогаля.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жывасі́лам, прысл.

Сілком, гвалтоўна. Шоргаюць і рыпяць, мусіць адарваныя жывасілам з завесаў, у .. двары вароты. Сачанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэарэтыза́цыя, ‑і, ж.

Разважанні на тэарэтычныя тэмы, адарваныя ад вопыту, не правераныя і не падмацаваныя практыкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

схала́стыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. Сярэдневяковая філасофія, якая стварыла сістэму штучных, чыста фармальных, лагічных аргументаў для тэарэтычнага абгрунтавання дагматаў царквы.

2. Фармальныя веды, адарваныя ад жыцця, якія грунтуюцца на адцягненых разважаннях, што не правяраюцца вопытам.

|| прым. схаласты́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

схала́стыка

(гр. scholastikos = школьны)

1) сярэдневяковая рэлігійна-ідэалістычная філасофія, якая вызначалася абстрактнымі разважаннямі і фармальнымі лагічнымі мудрагельствамі;

2) перан. фармальныя веды, адарваныя ад жыцця, начотніцтва.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

нахапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Захапіць, схапіць многа чаго‑н. [Сынклета Лукічна:] — Не давай [коней]! Амелька будзе па начах сваю сядзібу апрацоўваць... Нахапаўся [зямлі] і на дачку і на сына... Шамякін.

2. перан. Неадабр. Павярхоўна, выпадкова засвоіць што‑н. Нахапацца новых слоў. □ За шмат гадоў работы Бялоцкі нахапаўся сяго-таго з сельскагаспадарчых ведаў. Але ж гэта былі абрыўкі, лахманы, адарваныя часам ад.. навукі. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)