агляну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. агляну́ся аглянё́мся
2-я ас. агляне́шся агляняце́ся
3-я ас. агляне́цца агляну́цца
Прошлы час
м. агляну́ўся агляну́ліся
ж. агляну́лася
н. агляну́лася
Загадны лад
2-я ас. агляні́ся агляні́цеся
Дзеепрыслоўе
прош. час агляну́ўшыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

агляну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Паглядзець, павярнуўшы галаву назад; азірнуцца.

Хлопец ні разу не аглянуўся.

2. Паглядзець вакол сябе.

А. навокал.

А. на мінулыя вякі (перан.).

|| незак. агля́двацца, -аюся, -аешся, -аецца і агляда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. агля́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агляну́цца сов. огляну́ться;

◊ не паспе́еш а., як... — не успе́ешь огляну́ться, как...

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агляну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; ‑нёмся, ‑няцеся; зак.

1. Паглядзець, павярнуўшы галаву назад; азірнуцца. Вольга Віктараўна ідзе борзда, ні разу назад не аглянулася. Лабановіч стаіць, пазірае ёй услед. Колас. // перан. Кінуць погляд на мінулае, каб даць яму новую ацэнку. Вялікі Кастрычнік даў магчымасць беларускім пісьменнікам аглянуцца з вышыні заваёў сацыялістычнай рэвалюцыі на мінулае свайго народа. Дзюбайла.

2. Паглядзець вакол сябе. Лясніцкі памаўчаў, аглянуўся навокал і панізіў голас. Шамякін.

3. Апамятацца, заўважыць, прыкмеціць. І дзядзька наш не аглянуўся, Як і яго людская хваля Нясла, бы шчэпку ў перавале. Колас.

•••

Не паспець аглянуцца, як... гл. паспець.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агляну́цца sich úmsehen*, sich úmschauen; zurückblicken vi (назад); um sich blícken (вакол);

агляну́цца на про́йдзены шлях Rückschau auf den zurückgelegten Weg hálten*;

◊

не паспе́ў агляну́цца як… éhe man sich’s versáh…; im Hándumdrehen

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

огляну́ться агляну́цца, азірну́цца.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

агля́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

1. гл. аглядвацца, аглянуцца.

2. Асцярога ў дзеяннях, увага.

◊

Бегчы без аглядкі (разм.) — вельмі хутка.

Дзейнічаць з аглядкай — улічваць абставіны.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

азірну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Павярнуўшыся, паглядзець назад, аглянуцца.

Маці азірнулася і ўбачыла мяне.

2. Паглядзець вакол сябе, агледзецца.

А. навокал.

|| незак. азіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

агляда́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да аглянуцца (у 1 знач.).

2. Зал. да аглядаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

агля́двацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да аглянуцца. Ішла.. [жанчына] чамусьці крадком і ўвесь час аглядвалася. Якімовіч.

2. Зал. да аглядваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)