агалаша́ць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
агалаша́ю |
агалаша́ем |
| 2-я ас. |
агалаша́еш |
агалаша́еце |
| 3-я ас. |
агалаша́е |
агалаша́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
агалаша́ў |
агалаша́лі |
| ж. |
агалаша́ла |
| н. |
агалаша́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
агалаша́й |
агалаша́йце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
агалаша́ючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
агалаша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да агаласіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агаласі́ць, -лашу́, -ло́сіш, -ло́сіць; -ло́шаны; зак., што.
1. Напоўніць якімі-н. гукамі.
А. лес песнямі.
2. Урачыста абвясціць, абнародаваць.
А. тэкст прывітальнай тэлеграмы.
|| незак. агало́шваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.) і агалаша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. агалашэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
агалаша́цца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да агаласіцца.
2. Зал. да агалашаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агалашэ́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле дзеясл. агалашаць — агаласіць (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Слыць ‘быць вядомым; лічыцца знаным, славіцца’ (ТСБМ, Нас.), ст.-бел. смути ‘лічыцца, называцца’ (Ст.-бел. лексікон). Параўн. укр. сли́ти ‘славіцца’, рус. слыть ‘тс’, стараж.-рус. слути ‘звацца’, ст.-польск. słuć, чэш. slouti, славац. sluť ‘тс’, славен. slúti ‘славіцца’, серб.-харв. слу́тити ‘прадчуваць, здагадвацца’, макед. слути ‘тс’, ст.-слав. слоути ‘выразна гаварыць, агалашаць’. Прасл. *sluti роднаснае лат. sluvêt ‘слыць’, slūt ‘зрабіцца вядомым’, ст.-в.-ням. hlût ‘гучны’, ірл. clunim ‘чую’, лац. clueō, cluēre ‘называцца; быць слаўным’, грэч. λκέω ‘слаўлю, усхваляю’, ст.-інд. śrų́tḥ ‘слых, вуха, слуханне’, да і.-е. kʼléu̯ ‘чуць’; гл. Траўтман, 307; Мюленбах-Эндзелін, 3, 942–943; Майргофер, 3, 372–374; Фасмер, 3, 680 з іншай літ-рай; Махэк₂, 557; Скок, 3, 289–290; Глухак, 564 (лічаць сербска-харвацкае слова вытворным ад *slutъ ‘хто слухае’); Бязлай, 3, 267–268; Борысь, 557–558; ЕСУМ, 5, 301. Далей гл. слава, слова, з якімі яно звязана чаргаваннем галосных.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)