абкла́сці

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. абкладу́ абкладзё́м
2-я ас. абкладзе́ш абкладзяце́
3-я ас. абкладзе́ абкладу́ць
Прошлы час
м. абкла́ў абкла́лі
ж. абкла́ла
н. абкла́ла
Загадны лад
2-я ас. абкладзі́ абкладзі́це
Дзеепрыслоўе
прош. час абкла́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

абкла́сці, -кладу́, -кладзе́ш, -кладзе́; -кладзём, -кладзяце́, -кладу́ць; -кладзі́; -кла́дзены; зак., каго-што.

1. Пакласці што-н. вакол каго-, чаго-н., прыкладваючы, пакрыць з усіх бакоў.

А. печ кафляй.

А. хворага грэлкамі.

2. што. Загарнуць, абгарнуць.

А. кнігу газетай.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пакрыць суцэльнай масай чаго-н., зацягнуць; абвалачы.

Хмары абклалі неба.

Горла абклала (безас.; пра налёт у горле).

4. каго-што. Акружыць; асадзіць (звера на паляванні, які-н. умацаваны пункт войскам).

А. мядзведзя ў берлагу.

А. крэпасць.

5. Вызначыць падатак, пошліну і пад., абавязаць да выплаты.

А. падаткам.

6. Груба аблаяць (разм.).

А. моцным словам.

|| незак. абклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і абкла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. абкла́сціся, -кладу́ся, -кладзе́шся, -кладзе́цца; -кладзёмся, -кладзяце́ся, -кладу́цца; -кладзі́ся (да 1 знач.); незак. абклада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і абкла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. абклада́нне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 5 знач.), абкла́дванне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 5 знач.) і абкла́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абкла́сці сов. (положить что-л. вокруг кого-, чего-л.) обложи́ть; (покрыть, выстлать что-л. чем-л. — ещё) вы́ложить;

а. хво́рага паду́шкамі — обложи́ть больно́го поду́шками;

а. я́му каме́ннем — обложи́ть (вы́ложить) я́му камня́ми;

а. ва́нную ка́фляй — обложи́ть (вы́ложить) ва́нную ка́фелем

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абкла́сці, ‑кладу́, ‑кладзе́ш, ‑кладзе́; ‑кладзём, ‑кладзяце́; зак., каго-што.

1. Прыкладваючы што‑н. да чаго‑н., пакрыць з усіх бакоў. Абкласці печ кафляй. □ А галава кружылася. Здавалася, што ўсяго яго [Курта] абклалі мяккім цёплым пухам. Сабаленка. Кабана палажылі на дварэ, абклалі яго саломай, і бацька са здавальненнем запаліў запалку. Чарнышэвіч. // Загарнуць, абгарнуць. Абкласці кнігу газетай. // Пакрыць суцэльнай масай; зацягнуць. Чорныя хмары абклалі неба. / безас. Пакрыць (язык, горла) белым налётам пры хваробе. Горла абклала. // Абшыць што‑н. чым‑н. Абкласці каўнер футрам.

2. Акружыць войскам; асадзіць. Абкласці горад. // Абкружыць звера на паляванні. Касцы адразу паўскак[в]алі, Драпежніка з усіх бакоў абклалі. Валасевіч.

3. Абавязаць да выплаты натурай або грашыма каго‑н. Абкласці падаткам. Абкласці пошлінай.

4. Разм. груб. Вылаяць непрыстойнымі словамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абклада́ць, абкла́сці

1. bedécken vt, zúdecken vt;

2. вайск. éinschließen* vt; belágern vt;

3. разм. (непрыстойна, груба вылаяць) beschímpfen vt;

4.

абклада́ць пада́ткамі bestéuern vt

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

абкла́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

1. гл. абкласці і аблажыць.

2. Тое, чым абкладзена (абложана) што-н.

Дзярновая а.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абдзернава́ць, -дзярну́ю, -дзярну́еш, -дзярну́е; -дзярну́й; -дзернава́ны; зак., што.

Абкласці дзёрнам.

А. абочыны дарогі.

|| незак. абдзярно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. абдзярно́ўванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абклада́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абкласці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абкла́дзены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад абкласці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ападаткава́ць

‘абкласці падаткам каго-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. ападатку́ю ападатку́ем
2-я ас. ападатку́еш ападатку́еце
3-я ас. ападатку́е ападатку́юць
Прошлы час
м. ападаткава́ў ападаткава́лі
ж. ападаткава́ла
н. ападаткава́ла
Загадны лад
2-я ас. ападатку́й ападатку́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час ападаткава́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)