fégen

1.

vt ме́сці, падмята́ць

◊ jéder fége vor séiner Tür — ≅ не ўтыка́й нос у чужы́я спра́вы

2.

vi (s) імча́цца (пра вецер)

es fegt héute — сёння завіру́ха

das Áuto fegt durch die Stráße — аўтамабі́ль ві́храм імчы́цца па ву́ліцы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

Maschíne

f -, -n машы́на, механі́зм

die ~ in Gang [Betríeb] sétzen — пусці́ць машы́ну

die ~ läuft [ist im Gánge, im Betríeb, im Láufen] — машы́на працу́е; перан. спра́вы на хаду́

~ schreiben* — друкава́ць на машы́нцы

sie schreibt Maschíne — яна́ друку́е на машы́нцы

sie hat Maschíne geschríeben — яна́ друкава́ла на машы́нцы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

brief

[bri:f]

1.

adj.

1) каро́ткі; бе́глы, мімалётны (пра по́гляд)

a brief announcement — каро́ткае паведамле́ньне

2) сьці́слы; зьмясто́ўны, каро́ткі й я́сны

2.

n.

1) каро́ткае асьве́дчаньне, паведамле́ньне, рэзюмэ́

2) Law каро́ткі вы́клад спра́вы

3) по́зва ў суд

4) інстру́кцыя f.

3.

v.t.

1) рабі́ць каро́ткае рэзюмэ́, падсумо́ўваць

2) дава́ць інстру́кцыю

•

- briefs

- hold a brief for

- in brief

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

Ба́віцца 1 ’бавіцца, марудзіць, затрымлівацца; забаўляцца’, сюды ж ба́віць (Шат., Касп., Бяльк., Нас., Выг. дыс.), баві́цца ’праводзіць час без справы’ (Бір. Дзярж.). Ст.-бел. бавити ’затрымліваць’, ’марудзіць’ (Нас. гіст.; параўн. Бярында, 101: продо́лжую, ба́влю). Прасл. baviti (ст.-рус. бавити, рус. ба́вить, укр. ба́вити ’забаўляць’, польск. bawić, чэш. baviti, балг. ба́вя ’забаўляю’ і г. д.) — стары каўзатыў да byti (гл. быць). Гл. Траўтман, 40–42; Фасмер, 1, 101, 260; Слаўскі, 1, 28; Бернекер, 46–47. Прасл. byti: baviti, магчыма, першапачаткова земляробскі тэрмін, параўн. Гірт, Gram., I, 82. Адносна вакалізма ў *baviti параўн. Курыловіч, L’apophonie, 325. Сюды ба́ўны ’марудны’ (Гарэц.), ба́ўна ’марудна’ (Др.-Падб., Гарэц.). Параўн. і ўкр. (букавін.) ба́вно ’паволі’, якое, аднак, Жылко (Нариси, 234) лічыць старым усх.-слав. прыслоўем.

Ба́віцца 2 ’займацца чым-небудзь’ (Нас.). Гэта значэнне ўжо ў ст.-бел. мове (гл. Нас. гіст.; Бярында, 17, 21, 33, 59 і наст.). Ст.-польск. bawić займацца чым-небудзь’, серб.-харв. ба̏вити се ’тс’. Відаць, у беларускай мове гэта запазычанне з польскай.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

заця́жка I ж., в разн. знач. затя́жка; (задержка — ещё) проволо́чка; промедле́ние ср.;

з. спра́вы — заде́ржка де́ла;

без ~жак — без заде́ржек (проволо́чек);

з. папяро́сай — затя́жка папиро́сой;

з. скачка́ — затя́жка прыжка́;

з. загато́вак на капы́л — сапож. затя́жка загото́вок на коло́дку;

з. з сяўбо́й — затя́жка (промедле́ние) с се́вом

заця́жка II нареч., разг. труднова́то;

для мяне́ гэ́та з. — для меня́ э́то труднова́то

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дрэ́нны плохо́й, скве́рный, дрянно́й, худо́й, дурно́й;

~ннае надво́р’е — плоха́я (скве́рная) пого́да;

д. матэрыя́л — плохо́й (дрянно́й) материа́л;

~нная сла́ва — худа́я (дурна́я) сла́ва;

◊ ~нныя спра́вы — пло́хи дела́;

~нныя схі́льнасці — дурны́е накло́нности;

~нныя жа́рты — шу́тки пло́хи;

пайсці́ па ~ннай (няпра́вільнай) даро́зе — пойти́ по плохо́му (непра́вильному) пути́;

рабі́ць вясёлую мі́ну пры ~ннай гульні́ — погов. де́лать весёлую ми́ну при плохо́й игре́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

хапа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. за каго-што. Браць, хапаць рукою (рукамі) каго-, што-н., брацца.

Х. за плот.

2. за што. Паспешліва брацца за які-н. інструмент, прыладу і пад., каб выканаць якую-н. работу (разм.).

Х. за лапату.

3. за што. Паспешна і несістэматычна рабіць што-н., пераходзячы ад адной справы да другой (разм.).

Не ведаю, за што х.

Яна за ўсё хапаецца і нічога не даводзіць да канца.

4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Пра рыбу: кляваць насадку, лавіцца на вуду, спінінг (разм.).

На белую блешню добра хапаюцца шчупакі.

5. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Знаходзіцца, захоўвацца дзе-н. (разм.).

Адзенне і палотны хаваліся ў скрыні.

6. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Зберагацца на пэўны выпадак.

На жніво заўсёды хавалася сала.

|| зак. схапі́цца, схаплю́ся, схо́пішся, схо́піцца і хапі́цца, хаплю́ся, хо́пішся, хо́піцца (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

увайсці́, увайду́, уво́йдзеш, уво́йдзе; увайшо́ў, -шла́, -ло́; увайдзі́; зак.

1. Уступіць, пранікнуць унутр.

У. ў дом.

У. ў гісторыю (перан.: захавацца ў памяці чалавецтва).

2. Уключыцца ў склад, у члены чаго-н.

У. ў склад праўлення.

3. Змясціцца.

У бочку ўвайшло яшчэ адно вядро вады.

4. Асвоіцца з чым-н., унікнуць у што-н.

У. ў новую работу.

У. ў курс справы.

5. У спалучэнні з абстрактнымі назоўнікамі азначае пачатак дзеяння, стану, названага назоўнікам.

У. ў моду (стаць звычайным, прывычным). У. ў прывычку (стаць прывычным). У. ў азарт (моцна захапіцца чым-н., адчуць запал да чаго-н.). У. ў давер (пачаць карыстацца даверам). У. ў сілу (падужэць, а таксама стаць законным, дзейным).

6. Прайсці які-н. шлях (разм.).

У. дзесяць кіламетраў.

|| незак. увахо́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць (да 1—5 знач.).

|| наз. увахо́д, -у, М -дзе, м. (да 1 знач.) і увахо́джанне, -я, н. (да 1, 2, 4 і 5 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

bruk, ~u

м. брук;

szlifować (obijać) ~i — бадзяцца без справы;

pieniądze leżą na ~u — грошы на дарозе валяюцца;

wyrzucić kogo na bruk — выкінуць каго на вуліцу; прагнаць; звольніць;

pójść na bruk — пайсці на вуліцу (на панэль); стаць прастытуткай

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ВАЕ́ННЫЯ РЭФО́РМЫ 1860—70-х г. у Расіі. Праведзены ва ўзбр. сілах Расійскай імперыі ў ходзе бурж. рэформаў 1860—70-х г. Выкліканы адменай прыгоннага права ў 1861 і неабходнасцю рэарганізацыі ваен. справы ў Расіі, што выявілася ў Крымскай вайне 1853—56. Ажыццяўляліся пад кіраўніцтвам ваен. міністра Дз.А.Мілюціна. У 1862—64 створана 15 ваен. акруг, у т. л. Віленская, у якую ўвайшлі і бел. губерні. Пашыралася сетка ваен. вучылішчаў (1863—64), ствараліся юнкерскія вучылішчы (1864), адкрыты новыя вышэйшыя ваен. навуч. ўстановы: Ваен.-юрыд. (1867) і Марская (1877) акадэміі. Пачалося ўзбраенне арміі наразной стралковай зброяй і артылерыяй. У 1874 замест рэкруцкіх набораў уведзена ўсесаслоўная воінская павіннасць, скарочаны тэрмін вайск. службы. Праведзена рэарганізацыя падрыхтоўкі войск, уведзены новыя вайск. статуты. У выніку рэформаў рус. армія стала ў большай ступені адпавядаць патрабаванням часу, павысілася яе баяздольнасць. Аднак і пасля іх у арміі засталіся шматлікія перажыткі прыгонніцтва.

т. 3, с. 446

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)