Verbum

кі́слы, -ая, -ае.

1. Які мае своеасаблівы смак, падобны на смак лімона, журавін.

К. яблык.

К. сок.

2. Які закіс у выніку браджэння, прыгатаваны квашаннем.

Кіслае малако.

Кіслая капуста.

3. перан. Які выражае незадаволенасць; паніклы (разм.).

К. настрой.

К. выраз твару.

4. Які змяшчае кіслату (у 2 знач.; спец.).

Кіслая глеба.

|| наз. кіслата́, -ы́, ДМ -лаце́, ж.

кла́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак, ж.

1. гл. класці.

2. Частка якой-н. пабудовы — тое, што зложана з цэглы, каменю (спец.).

Старажытная к.

3. Дошка, жэрдкі або некалькі пален, прыстасаваныя для пераходу цераз рэчку, канаву, гразкае месца і пад.

5. Невялікі драўляны памост на беразе рэчкі для паласкання бялізны, чэрпання вады.

6. Адкладванне яец насякомымі, птушкамі.

крэйсі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак.

1. Плаваць, рабіць рэйсы па пэўным маршруце.

2. Ажыццяўляць ваенны нагляд у якіх-н. водах, плаваць з мэтай разведкі, аховы берагоў, правядзення асобных баявых дзеянняў і пад.

|| наз. крэ́йсерства, -а, н. (да 2 знач.); прым. крэ́йсерскі, -ая, -ае.

Крэйсерская эскадра.

○

Крэйсерская скорасць (спец.) — нармальная скорасць карабля або самалёта ў адрозненне ад максімальнай.

лігату́ра, -ы, ж. (спец.).

1. Прымесь медзі ці волава да золата, серабра для надання ім большай цвёрдасці.

2. Дапаможны сплаў, які дабаўляецца ў метал у плавільнай печы.

3. Нітка, якой перавязваюць крывяносныя сасуды пры аперацыі.

4. Знак, які састаўлены з элементаў двух (ці больш) пісьмовых знакаў, напр., Æ.

|| прым. лігату́рны, -ая, -ае.

Лігатурнае золата.

Л. шоўк.

палява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; незак.

1. на каго, каго, за кім і без дап. Займацца паляваннем.

П. на ваўкоў.

Ён паляваў мядзведзя.

П. за перапёлкамі.

П. за варожым разведчыкам (перан.).

2. перан., за кім-чым або на што. Старацца раздабыць, атрымаць, украсці што-н. (разм.).

П. за рэдкай кнігай.

3. Знаходзіцца ў стане цечкі (пра жывёлу; спец.).

паля́рны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да полюса (у 1 і 2 знач.), звязаны з дзейнасцю на полюсе, каля полюса.

П. клімат.

Палярная станцыя.

Палярныя групы атамаў.

2. перан. Цалкам супрацьлеглы каму-, чаму-н. (кніжн.).

Палярныя погляды.

3. Звязаны з наяўнасцю дадатных ці адмоўных зарадаў (спец.).

Палярныя групы атамаў.

|| наз. паля́рнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

панара́ма, -ы, мн. -ы, -ра́м, ж.

1. Від мясцовасці з вышыні.

П. горада.

2. Вялікіх памераў карціна з аб’ёмнымі прадметамі на першым плане, змешчаная ўнутры круглага будынка з верхнім асвятленнем.

П.

Мінскага «катла».

3. Аптычная прылада для павелічэння дакладнасці наводкі гарматы (спец.).

|| прым. панара́мны, -ая, -ае.

Панарамны фільм (шырокаэкранны фільм, які дэманструецца на вялікім паўкруглым экране).

пасі́ўны¹, -ая, -ае.

1. Які не праяўляе дзейнасці, неэнергічны, абыякавы да ўсяго; проціл. актыўны.

П. наглядальнік.

Пасіўна (прысл.) адносіцца да чаго-н.

2. Залежны, пазбаўлены самастойнасці.

Іграць пасіўную ролю ў чым-н.

3. Пра знешні гандаль: такі, пры якім увоз перавышае вываз (спец.).

П. баланс знешняга гандлю.

|| наз. пасі́ўнасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

пламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; незак., што.

1. Запячатваць што-н. пломбай (у 1 знач.).

П. вагоны.

2. Класці пломбу (у 2 знач.).

П. зуб.

|| зак. запламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны (да 2 знач.) і апламбава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны (да 1 знач.; спец.).

|| наз. пламбава́нне, -я, н. і пламбо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

праме́нь, -я, мн. -ме́ні, -ме́няў і -мяні, -мянёў, м.

1. Вузкая паласа святла, што ідзе ад якой-н. крыніцы святла ці прадмета, які свеціцца.

П. сонца.

П. надзеі (перан.).

2. Струмень у выглядзе пучка часціц якой-н. энергіі (спец.).

Рэнтгенаўскія прамені.

Цеплавы п.

|| прым. прамянёвы, -ая, -ае (да 2 знач.).

Прамянёвая энергія.

Прамянёвая хвароба (хвароба, якая выклікаецца радыеактыўнымі рэчывамі).