Verbum

па-над, прыназ. з Т.

Ужыв. пры ўказанні на каго-, што-н., над якімі ў пэўным кірунку адбываецца рух, дзеянне або зверху над якімі што-н. адбываецца.

Песні плылі па-над гаем.

Гучыць голас міру па-над светам.

прылі́ў, -ліву, мн. -лівы, -ліваў, м.

1. Перыядычны пад’ём узроўню адкрытага мора.

Час прыліву.

2. Прыбыццё, паступленне каго-, чаго-н. у вялікай колькасці.

П. рабочай сілы. П. крыві да галавы.

|| прым. прылі́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.; спец.).

прысвяці́ць, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак., што каму-чаму.

1. Прызначыць, аддаць.

П. жыццё мастацтву.

2. Зрабіць, стварыць што-н. у гонар каго-, чаго-н.

П. кнігу памяці бацькоў.

|| незак. прысвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прысвячэ́нне, -я, н.

даве́зці, -вязу́, -вязе́ш, -вязе́; -вязём, -везяце́, -вязу́ць; -вёз, -вёзла; -вязі́; -вёзены; зак., каго-што.

1. Везучы, даставіць да месца.

Д. да вакзала.

2. Прывезці дадаткова таго, чаго не хапае.

Д. цэмент на будоўлю.

|| незак. даво́зіць, -во́жу, -во́зіш, -во́зіць.

дакаці́ць, -качу́, -ко́ціш, -ко́ціць; -ко́чаны; зак.

1. каго-што. Коцячы, перамясціць да якога-н. месца.

Д. бочку да склепа.

2. Хутка даехаць куды-н. (разм.).

За гадзіну дакацілі да горада.

|| незак. дако́чваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

дыскваліфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак., каго (што).

Пазбавіць (пазбаўляць) кваліфікацыі, права выконваць пэўную работу, удзельнічаць у спартыўных спаборніцтвах.

Д. спартсмена.

|| звар. дыскваліфікава́цца, -ку́юся, -ку́ешся, -ку́ецца; -ку́йся.

|| наз. дыскваліфіка́цыя, -і, ж.

|| прым. дыскваліфікацы́йны, -ая, -ае.

ля́снуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак.

1. гл. ляскаць.

2. каго і па чым. Ударыць рукой па твары, целе.

Л. па плячах.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прапасці марна, згінуць (разм.).

Усё нажытае раптам ляснула.

раз’я́трыць, -ру, -рыш, -рыць; -раны; зак.

1. каго (што). Выклікаць у кім-н. моцнае раздражненне, злосць; раз’юшыць.

2. што. Прычыніць боль, дакрануўшыся да балючага месца; растрывожыць, развярэдзіць.

Р. рану.

|| незак. раз’я́трываць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раз’я́трыванне, -я, н.

растрыбушы́ць, -бушу́, -бу́шыш, -бу́шыць; -бу́шаны; зак. (разм.).

1. каго (што). Пачысціць, выдаліўшы вантробы (рыбу, птушку і пад.); распатрашыць, выпатрашыць.

2. што, перан. Выкінуць, растрэсці што-н.; дастаць тое, што знаходзіцца ўнутры.

Р. чамадан.

|| незак. растрыбу́шваць, -аю, -аеш, -ае.

спрэ́гчы¹, спрагу́, спражэ́ш, спражэ́; спражо́м, спражаце́, спрагу́ць; спрог, спрэ́гла; спражы́; спрэ́жаны; зак., каго.

Запрэгчы разам у адну вупраж (коней, быкоў і пад.).

|| незак. спрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. спрага́нне, -я, н. і спрэ́жка, -і, ДМ -жцы, ж.