Verbum

кірава́нне, -я, н.

1. гл. кіраваць.

2. Дзейнасць органаў дзяржаўнай улады.

Органы дзяржаўнага кіравання.

3. Сукупнасць прыбораў, пры дапамозе якіх кіруюць механізмам.

Аўтаматычнае к.

4. У граматыцы: сінтаксічная сувязь, якая выражаецца ў тым, што адно слова патрабуе пасля сябе дапаўнення (у 3 знач.) у пэўным склоне.

Дзеяслоўнае к.

агляну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак.

1. Паглядзець, павярнуўшы галаву назад; азірнуцца.

Хлопец ні разу не аглянуўся.

2. Паглядзець вакол сябе.

А. навокал.

А. на мінулыя вякі (перан.).

|| незак. агля́двацца, -аюся, -аешся, -аецца і агляда́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. агля́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

абтрапа́цца, -раплю́ся, -рэ́плешся, -рэ́плецца; -рапі́ся; зак.

1. Ачысціць сябе ад чаго-н.

А. ад снегу.

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Ачысціцца ад кастрыцы (пра лён, пяньку).

3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). У выніку доўгай носкі падрацца, абабіцца па краях.

Гарнітур мой зусім абтрапаўся.

перасі́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак.

1. каго-што. Перамагчы, пераадолець.

П. праціўніка і паваліць.

Плыўцы перасілілі цячэнне.

2. перан., каго-што. Пераадолець якое-н. пачуццё, адчуванне, жаданне і пад.

П. страх.

П. сябе.

3. каго. Змучыць, надарваць, прымушаючы празмерна напружвацца.

П. каня.

|| незак. перасі́льваць, -аю, -аеш, -ае.

саўлада́ць¹, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак., з кім-чым.

1. Перамагчы, узяць верх у чым-н.; адолець, асіліць каго-, што-н.

С. са злачынцам.

С. з канём (прымусіць слухацца, падпарадкаваць сабе). С. з сабою (перасіліць сябе).

2. Змагчы выканаць якую-н. работу, ажыццявіць што-н.

С. з уборкай хлеба.

свіце́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., сві́ціцца; незак.

1. Быць бачным, праглядацца праз што-н.

Праз бярэзнік свіцілася поле.

2. Будучы рэдкім, не густым, прапускаць праз сябе святло.

Занавеска на акне свіцілася.

3. перан. Пра твар, вочы, знешні выгляд чалавека: адлюстроўваць якія-н. пачуцці.

Дзіця свіцілася ад радасці.

напрасі́цца, -рашу́ся, -ро́сішся, -ро́сіцца; зак.

1. Просьбамі і намёкамі дабіцца запрашэння на ўдзел у чым-н.

Н. ў госці.

2. на што. Сваімі паводзінамі выклікаць якія-н. адносіны да сябе.

Н. на камплімент.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Узнікнуць, з’явіцца.

Напрасілася рашэнне.

|| незак. напро́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

насы́ціцца, -сы́чуся, -сы́цішся, -сы́ціцца; зак.

1. Наесціся ўволю.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Прасякнуцца, набрыняць якім-н. рэчывам; увабраць у сябе што-н.

Зямля насыцілася вільгаццю.

3. перан. Поўнасцю задаволіць свае патрэбы, жаданні і пад. (разм.).

|| незак. насыча́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. насычэ́нне, -я, н.

прытулі́ць, -улю́, -у́ліш, -у́ліць; -у́лены; зак.

1. каго-што. Шчыльна або з пяшчотай прыціснуць, прыхіліць да сябе.

П. трубку да вуха.

П. дзіця да грудзей.

2. каго (што). Даць прытулак (у 1 знач.), узяць пад сваю апеку.

П. сірот.

|| незак. прыту́льваць, -аю, -аеш, -ае і прытуля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

разбінтава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; зак.

1. Зняць з сябе бінт.

Ранены разбінтаваўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разматацца, развязацца (пра бінт, павязку і пад.).

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вызваліцца ад бінту, павязкі і пад. (разм.).

Палец разбінтаваўся.

|| незак. разбінто́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.