насміха́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак., з каго-чаго, над кім-чым і без дап.
Здзекліва смяяцца з каго‑, чаго‑н. [Лабановіч] нават пачаў сам сябе лаяць, кпіць і насміхацца з сябе. Колас. Любе здалося, што сястра насміхаецца з яе няўдачы. Шамякін. [Аніс:] — [Лёнька] з цябе насміхаецца, а ты верыш яму. Гроднеў. Лёс насміхаўся над .. [Максам]. Гамолка. Ён яшчэ будзе насміхацца, — губляючы нядаўнюю раўнавагу, абурылася на Лёньку Прося. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўзве́рх, прысл. і прыназ.
1. прысл. Вышэй паверхні чаго‑н., над кім‑, чым‑н. Глядзець паўзверх.
2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназоўнікам «паўзверх» выражае прасторавыя адносіны; ужываецца з назвамі месца або прадмета, над паверхняй якіх што‑н. размяшчаецца, адбываецца ці рухаецца. Сонца зранку жарам пыша, Ветрык лісце чуць калыша, Вее чуць паўзверх зямлі. Колас. За шыбай ужо была снежная гурба. Паўзверх яе курыўся снег. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піке́ 1, нескл., н.
1. Баваўняная або шаўковая тканіна палатнянага перапляцення з рубчыкам уздоўж асновы. Блузка з піке.
2. у знач. нязм. прым. Зроблены з такой тканіны; пікейны. Сукенка піке.
[Фр. piqué.]
піке́ 2, нескл., н.
Амаль вертыкальнае зніжэнне самалёта на вялікай хуткасці; пікіраванне. Адзін з самалётаў нырнуў носам уніз.. Ён выйшаў з піке над самымі вяршынямі дрэў і з шалёным гудзеннем пранёсся над лесам. Лынькоў.
[Фр. piqué.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
страказа́, ‑ы́; мн. страко́зы (з ліч. 2, 3, 4 страказы́), страко́з; ж.
1. Драпежнае насякомае з доўгім брушкам і дзвюма парамі празрыстых сеткаватых крылаў. Над сітняком трымцяць стракозы — то цёмна-сінія, то празрыстыя, як слюда, самалёцікі. Брыль. Сіняя страказа, што сядзела на гарлачыку, успырхнула, павісла над вадой. Хомчанка.
2. перан. Разм. Вясёлая, жывая, непаседлівая дзяўчынка, дзяўчына. [Смірніцкі:] — Не маглі зрабіць так, каб гэтая страказа пачакала. Паспела б. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заўчо́ра, прысл.
На дзень раней, чым учора; два дні таму назад. Над возерам, дзе лес кругом Стаіць, вартуючы прыгорак, Мы ўбачылі рыбацкі дом, Людзьмі пакінуты заўчора. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гі́канне, ‑я. н.
Разм. Дзеянне паводле знач. дзеясл. гікаць, а таксама гукі гэтага дзеяння. [Партызаны] чулі, як ззаду стралялі, як доўга над полем разносілася гіканне коннікаў. М. Ткачоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бе́злічны, ‑ая, ‑ае.
Якому няма ліку, незлічоны. А хан Кайдан, аблюбаваўшы ўзгорак, глядзіць, як іскры безлічных кастроў губляюцца, сатлеўшы паміж зорак, над вострымі вяршынямі шатроў. А. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адпява́нне, ‑я, н.
Царкоўны абрад, які выконваецца над нябожчыкам перад пахаваннем. А бацюшка параіў з’ездзіць у другі прыход, калі [Андрэй] хоча, каб хлопчык з адпяваннем быў пахаваны. Чарот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
акачане́лы, ‑ая, ‑ае.
Які астыў, змёрз на холадзе; адубелы. Рыбакі часамі прыплывалі сюды на вастраносых чаўнах і, расклаўшы агонь, адагравалі над ім акачанелыя ад вады рукі. Шахавец.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
альбатро́с, ‑а, м.
Вялікая марская вадаплаўная птушка атрада буравеснікаў з доўгімі вузкімі крыламі і моцнай выгнутай дзюбай. Амаль над галавой плаўна і.. лёгка кружыў беласнежны альбатрос. Гамолка.
[Фр. albatros.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)