хабертыёз

(ад хабертыя)

глісная хвароба жвачных жывёл, якая выклікаецца хабертыяй.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

◎ Пле́ха ’завязь у яблыку’ (свісл., Шатал.). Фармальна можа быць выведзена з плешка (гл.) — паводле падабенства да галоўкі цвіка. Куркіна (Диал. структура, 107) збліжае са славен. ’племя’, ’род, віjx© ploha ’род, племя’ і далей з чэш. дыял. plehnut so ’пладзіцца, размнажацца’, славац. upľahnuc se ’нараджацца (пра жывёл)’, польск. plęgnąć się ’выхоўваць, даводзіць да ладу’, роднасных з *plodъ, *plemą (Скок, 2, 683; Варбат, Этимология–1978, 23–25).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Сцімбу́р ’парастак, цымбур’ (Сцяшк. Сл.), ’бадыль, сцябло’ (астрав., Ск. нар. мовы), сцімбу́р, сцімбю́р, сцімбі́р, сцымбу́р ’сцябло агародных культур, пустазелля’, ’чаранок ліста’, ’кветаножка, сцябло суквецця’, ’стрыжань пяра’, ’сплеценыя ніткі ў матузы’, ’хваставы адростак у жывёл’(Сл. ПЗБ), сцю́мбар ’сцябліна зёлкі’ (мёрск., Краязн. газ., 2008, 43, 7). З літ. stimburỹs, stim̃biras ’тс’ (Сл. ПЗБ, 5, 40), stémburas ’чаранок, бадыль, сцябло’ (Грынавяцкене, LKK, 30, 117). Гл. таксама цымбур.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

фа́уна

(н.-лац. fauna, ад лац. Fauna = імя багіні палёў і лясоў, апякункі статкаў у старажытнарымскай міфалогіі)

сукупнасць усіх відаў жывёл якой-н. мясцовасці або геалагічнага перыяду (параўн. флора).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

цырк

(лац. circus = літар. круг)

від мастацтва, які ўключае акрабатыку, эквілібрыстыку, жангліраванне, клаунаду, эксцэнтрыку, дрэсіроўку жывёл і інш., а таксама будынак з арэнай і амфітэатрам, дзе адбываюцца цыркавыя прадстаўленні.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

hodowla

ж.

1. гадоўля; развядзенне; гадаванне;

hodowla zwierząt — жывёлагадоўля;

hodowla ryb — рыбаводства;

hodowla koni rasowych — развядзенне пародзістых коней;

hodowla bakterii — культываванне бактэрый;

2. (жывёл) жывёлагадоўля;

3. плантацыя

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

ДЗЕРЦЬ,

зерне, здробненае зернедрабілкамі або на млыне без спец. ачысткі. Здрабняюць пераважна зерне з цвёрдай абалонкай — ячмень, проса, сорга, сухую кукурузу, віку, гарох і інш. Выкарыстоўваецца ў кармленні с.-г. жывёл, у рацыён уключаюць сумесі Дз. з сакаўнымі кармамі, а таксама Дз. дражджаваную.

т. 6, с. 107

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

ВІБРЫЁНЫ,

бактэрыі роду Vibrio. Аэробы або факультатыўныя анаэробы. Маюць форму кароткіх палачак даўж. 1—5 мкм, загнутых у выглядзе коскі. Грамадмоўныя, здольныя да хуткіх вагальных рухаў (адсюль назва). Жывуць у вадаёмах, глебе, кішэчніку. Патагенныя віды выклікаюць халеру ў чалавека, кампілабактэрыёз у жывёл.

т. 4, с. 138

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

гі́нуць úmkommen* vi (s), ums Lében kómmen* (пра чалавека); éingehen* vi (s) (пра расліны, жывёл); перан. zugrúnde [zu Grúnde] gehen*; dahínsiechen vi (s) (згасаць); zusámmenbrechen* vi (s) (пра планы)

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

шале́ць

1. (пра жывёл) tóllwütig wérden, an Tóllwut erkránken;

2. (лютаваць) wüten vi; rásen vi; vor Wut tóben [schäumen];

◊

ён з раско́шы шале́е разм. ≅ ihn sticht der Háfer

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)