1. Адна- або шматгадовая травяністая расліна сямейства складанакветных.
2. Сушанае карэнне гэтай расліны, якое дадаюць для смаку і паху ў каву, а таксама для прыгатавання сурагату кавы. // Напітак, прыгатаваны з гэтага карэння. Раніцаю Балашоў .. піў густую горкую цыкорыю.Грахоўскі.
[Лац. cichorium.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чацвярны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які складаецца з чатырох аднародных або падобных частак, прадметаў. Чацвярная партыя ў віст. □ Сашка падскочыў бліжэй да акна і — у два пальцы — свіснуў разбойніцкім, чацвярным свістам.Караткевіч.
2. У чатыры разы большы (пра памер, колькасць). Чацвярны кошт металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпако́ўня, ‑і, ж.
Жыллё для шпакоў у выглядзе невялікай будачкі, якая прымацоўваецца на доўгай жэрдцы або дрэве каля жылля. Новенькая беленькая шпакоўня ўзнеслася над яшчэ голымі кронамі невялічкага маладога садка.Дуброўскі.Кончыліся птушыныя спевы, а ў шпакоўнях і гнёздах аперыліся птушаняты.Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіта́ль, ‑я, м.
Лячэбная ўстанова або бальніца, звычайна вайсковая. Палявы шпіталь. □ На ганку шпіталя нас сустракае маладзенькая дзяўчына — у белым адзенні санітаркі і ўся ў святле калідора.Брыль.Кручын прыехаў дахаты са шпіталя, дзе яму ампуціравалі па калена раструшчаную асколкам снарада нагу.Хадкевіч.
[Ням. Spital.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпо́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Рмн. ‑нак; ж.
Спец.
1. Дэталь у якім‑н. механізме, машыне і пад., якая засцерагае ад узаемнага перамяшчэння злучаных ёю частак.
2. У рыбнай прамысловасці — драўляны пруток або палачка, якая засоўваецца ў рыбу праз рот удоўж цела.
[Польск. szponka ад ням. Span.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экскава́тарны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да экскаватара. Экскаватарны коўш. □ [Вася:] — З нашага сяла адзін я на параходзе служу, а то ўсё больш хлопцы ў калгасе або на экскаватарнай станцыі працуюць.Краўчанка.// Які здабываецца пры дапамозе экскаватара. Экскаватарная распрацоўка. Экскаватарны спосаб здабывання руды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эпі́фара, ‑ы, ж.
Спец. Стылістычная фігура, якая характарызуецца паўтарэннем аднаго і таго ж слова, рытмічных канструкцый, выразаў у канцы вершаваных радкоў або сумежных адрэзкаў мовы, напрыклад: «Ціхі і сіні блішча над хатай Неба прастор. Ціха гайдае ліпа над хатай Лісцяў узор».Багдановіч.
[Ад грэч. epiphóra — паўтарэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юпі́тэр, ‑а, м.
1. Магутная электрычная дугавая лямпа, якая выкарыстоўваецца ў кінатэхніцы для штучнага або камбінаванага дсвятлення пры кіназдымках.
2.(з вялікай літары). Пятая па адлегласці ад Сонца, самая вялікая планета сонечнай сістэмы.
3.(з вялікай літары). У старажытнай рымскай міфалогіі — вярхоўны бог.
[Ад лац. Jupiter.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
peep
I[pi:p]1.
v.
1) загляда́ць празь дзі́рку або́ вузку́ю шчы́ліну
2) падгляда́ць
3) прагляда́ць, пака́звацца (пра со́нца)
2.
n.
1) по́зірк празь дзі́рку або́ вузку́ю шчы́ліну
2) мала́я дзі́рка або́ шчы́ліна для загляда́ньня
3) по́зірк крадко́м
4) пе́ршае зьяўле́ньне, про́бліск -у m.
at the peep of day — до́сьвіткам, на зо́лку, на сьвіта́ньні
II[pi:p]1.
n.
піск -у m., цвы́рканьне n.
2.
v.
1) пішчэ́ць; цвы́ркаць
The bird peeped — Пту́шка запішчэ́ла
2) гавары́ць, пяя́ць то́нкім пісклі́вым го́ласам
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
file
I[faɪl]1.
n.
1) картатэ́ка f. (збор ка́ртак або́ скры́нка, у яко́й яны́ трыма́юцца)