Verbum

заплята́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак.

1. гл. заплесціся¹.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра ногі: з цяжкасцю рухацца, з цяжкасцю перамяшчацца.

Ногі заплятаюцца ад стомленасці.

3. Пра язык: ледзь варушыцца (ужыв. як абазначэнне невыразнай, блытанай гаворкі).

Ад хвалявання ў яе пачаў з. язык.

курта́ты, -ая, -ае (разм.).

1. 3 кароткім або адсечаным хвастом (пра жывёл).

К. сабака.

2. перан. Невялікага росту, малы, кароткі.

К. чалавек.

3. Цесны (пра адзенне).

К. пінжачок.

4. перан. Няпоўны, абмежаваны (іран.).

К. канспект.

|| наз. курта́тасць, -і, ж. (да 1 і 2 знач.).

лепята́ць, лепячу́, ляпе́чаш, ляпе́ча; лепячы́; незак., што, пра што і без дап.

1. Гаварыць невыразна, нязвязна (пра мову дзяцей).

Дзіця ляпеча.

2. Мармытаць.

3. Балбатаць, весці лёгкую несур’ёзную размову.

4. перан. Утвараць ціхі шум, шолах.

|| зак. пралепята́ць, -лепячу́, -ляпе́чаш, -ляпе́ча; -лепячы́.

|| наз. лепята́нне, -я, н.

памутне́лы, -ая, -ае.

1. Які стаў мутным, непразрыстым.

Памутнелыя шыбы.

2. Які прыняў неасэнсаваны выраз (пра вочы, погляд).

Глядзець памутнелымі вачамі.

3. перан. Які страціў яснасць, зацямніўся (пра думкі, розум і пад.).

Памутнелая свядомасць.

4. Які страціў выразнасць абрысаў.

Памутнелыя далі.

|| наз. памутне́ласць, -і, ж.

па́мятны, -ая, -ае.

1. Які захаваўся ў памяці; незабыўны.

Памятная падзея.

2. Які служыць для заметак, даведак, для захавання чаго-н. у памяці.

Памятная кніжка.

3. Які служыць для напаміну пра каго-, што-н., які зроблены як памяць пра што-н.

П. падарунак.

П. медаль.

перапа́сці, 1 і 2 ас. не ўжыв., -падзе́; -па́ў, -па́ла; зак.

1. Выпасці (у 3 знач.), прайсці зрэдку (пра дождж, снег і пад.).

Перапалі дажджы.

2. асаб. і безас., каму. Дастацца на чыю-н. долю (звычайна пра нямногае).

Мне таксама крыху перапала.

|| незак. перапада́ць, -а́е.

ра́на², ране́й, прысл.

1. Раніцай, уранні.

З вечара да рана (наз.).

2. Раннім часам; пра ранні час.

Прыехаць вельмі р.

3. Да ўстаноўленага або патрэбнага часу.

Р. вярнуцца дадому.

Р. легчы спаць.

◊

Рана ці позна, рана-позна — калі-н. (пра тое, што абавязкова павінна здарыцца).

ру́пець, 1 і 2 ас. не ўжыв., -піць; незак.

1. безас., каму, з інф. і без дап. Пра неадольнае жаданне рабіць што-н.; хацецца; карцець.

Мне рупіла хутчэй пра ўсё даведацца.

2. Турбаваць, не даваць спакою.

Яго ўвесь час рупіць сям ’я і гаспадарка.

сакаві́ты, -ая, -ае.

1. Які змяшчае шмат соку.

Сакавітыя суніцы.

Сакавітая трава.

2. перан. Яркі, свежы, каларытны.

Сакавітыя фарбы.

3. перан. Пра гук, голас: прыемны, звонкі, гучны.

С. смех.

4. перан. Пра словы, мову: трапны, вобразны.

Сакавітае слова.

Сакавітая мова вёскі.

|| наз. сакаві́тасць, -і, ж.

саката́ць, -качу́, -ко́чаш, -ко́ча; -качы́; незак.

1. Пра курэй: кудахтаць, утвараць сокат; пра насякомых, птушак: стракатаць, утвараць строкат.

Сакочуць куры.

Трывожна стракатала сарока.

2. Часта стукаць, страляць, трашчаць.

У лесе сакаталі кулямёты.

3. перан. Вельмі хутка, не сціхаючы, гаварыць (разм.).

|| наз. саката́нне, -я, н.