Verbum

заня́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., зо́ймецца; зак.

Пачаць гарэць, разгарацца; наступіць, пачацца (пра раніцу, зару).

Гэта хата занялася ад суседняй.

Пажар заняўся з канца вёскі.

Занялося на раніцу.

Заняўся золак.

|| незак. займа́цца, -а́ецца.

заня́ць, займу́, зо́ймеш, зо́йме; займі́; заня́ты; зак.

1. што. Запоўніць сабой якую-н. прастору, прамежак часу.

Кнігі занялі ўсю паліцу.

Гэта работа зойме ў нас дні два.

2. што. Размясціцца дзе-н.; уступіць куды-н., авалодаўшы чым-н.

З. месца ў вагоне.

З. кватэру.

Полк штурмам заняў варожы гарнізон.

З. крэпасць.

3. перан., каго (што). Зацікавіць, цалкам захапіць.

Мяне заняла гэта работа.

4. каго (што). Даць работу, занятак каму-н.

З. на ўроку ўсіх вучняў.

З. гасцей размовамі.

5. што. У спалучэнні з некаторымі назоўнікамі: заняць пасаду.

З. вакансію.

З. месца малодшага навуковага супрацоўніка.

З. кафедру ў інстытуце.

6. каго-што. Захапіць, збіраючы ў адно месца і гонячы куды-н. (пра жывёлу).

З. статак і гнаць дадому.

7. што. Распачаць.

З. шырокі пракос.

◊

Дух заняло (разм.) — стала цяжка дыхаць ад чаго-н. (хвалявання, хуткага руху і пад.).

Мову заняло каму — страціў здольнасць гаварыць.

|| незак. займа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1—5 і 7 знач.).

|| наз. заня́цце, -я, н. (да 2 і 4 знач.).

зао́лаг, -а, мн. -і, -аў, м.

Спецыяліст па заалогіі.

за́паведзь, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Выслоўе, якое змяшчае рэлігійна-маральнае прадпісанне.

Евангельская з.

2. Правіла, палажэнне, якое служыць кіруючым указаннем для каго-, чаго-н. (высок.).

Першая з. (самае непарушнае правіла).

запаве́днік, -а, мн. -і, -аў, м.

Запаведнае месца, дзе зберагаюцца і захоўваюцца рэдкія і каштоўныя расліны, жывёлы, унікальныя ўчасткі прыроды, культурныя каштоўнасці і пад.

Бярэзінскі з.

Бабровы з.

запаве́дны, -ая, -ае.

Які знаходзіцца пад аховай; недатыкальны.

Запаведныя лясы.

запаве́т, -у, М -ве́це, мн. -ы, -аў, м. (высок.).

Наказ, парады паслядоўнікам, нашчадкам.

З. бацькі сыну.

запаве́тны, -ая, -ае.

1. Дарагі для каго-н., задушэўны

Запаветная мара.

Запаветныя думкі.

2. Які па-асабліваму цэніцца, старанна аберагаецца.

З. куточак.

З. талісман.

3. Звязаны з наказам, тайнай умовай.

Запаветнае слова.

|| наз. запаве́тнасць, -і, ж. (да 1 знач.).

запаво́ліцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -іцца; зак.

Зрабіць больш павольным.

Рух запаволіўся.

Рост раслін запаволіўся.

|| незак. запаво́львацца, -аецца.

запаво́ліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены; зак., што.

Зрабіць больш павольным.

З. бег.

Машына запаволіла ход.

|| незак. запаво́льваць, -аю, -аеш, -ае.