зава́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.

1. Разм. і спец. Дзеянне паводле дзеясл. завальваць — заваліць (у 1 знач.). Праз пяць хвілін сталявар праводзіў завалку печы шыхтай. Данілевіч.

2. Сумесь матэрыялаў, якой напаўняюць плавільную печ; шыхта.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

варыёметр, ‑а, м.

Спец.

1. Назва некаторых прыстасаванняў для вымярэння або змянення сіл, якія ўзнікаюць у тых ці іншых працэсах. Гравітацыйны варыёметр.

2. У радыётэхніцы — прылада для плаўнай змены індуктыўнасці. Варыёметр настройкі на новую хвалю.

[Ад лац. varius — розны і грэч. metron — мера.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

а́зімут, ‑а, М ‑муце, м.

Спец.

1. Вугал паміж плоскасцю мерыдыяна і плоскасцю, якая праходзіць праз пункт назірання і нябеснае цела або іншы прадмет.

2. Вугал, які ўтвараецца ўзятым напрамкам руху і напрамкам на поўнач.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

а́мпула, ‑ы, ж.

1. Герметычна запаяная шкляная пасудзіна невялікіх памераў, у якой захоўваюцца ў стэрыльным выглядзе невялікія дозы лякарстваў, крыві і пад. Ампула з вакцынай.

2. Спец. Пухірападобнае расшырэнне розных органаў, якія маюць форму трубкі.

[Лац. ampulla.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

абстрэ́л, ‑у, м.

1. Стрэльба па якой‑н. цэлі. Артылерыйскі абстрэл. □ Тым часам партызанам удалося неяк шчасліва выскачыць з-пад абстрэлу. Карпюк.

2. Спец. Зона, якая абстрэльваецца. Шырокі абстрэл.

•••

Узяць (браць) пад абстрэл гл. узяць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кругладо́нны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Пасуда з круглым дном. На Палессі ў 7–6 вв. да н. э. жылі людзі, якія выраблялі характэрную кругладонную пасуду, займаліся прадзеннем, рыбалоўствам, паляваннем і мелі цесныя сувязі са скіфамі. «Звязда».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лі́дэр, ‑а, м.

1. Кіраўнік палітычнай партыі, грамадска-палітычнай арганізацыі і пад. Лідэры парламенцкіх фракцый.

2. Той, хто ідзе першым у якім‑н. спаборніцтва.

3. Спец. Назва лёгкага крэйсера ці эскадранага мінаносца ў кільватэрнай калоне.

[Ад англ. leader — вядучы, кіраўнік.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ма́ца, ‑ы, ж.

Спец. уст. Набітая конскім воласам або шэрсцю скураная падушачка, якая ўжывалася друкарамі для набівання фарбай набору.

[Іт. mazzo.]

маца́, ы́, ж.

Тонкія сухія праснакі з пшанічнай мукі, якія выпякаліся, паводле яўрэйскага абраду, да вялікадня.

[Стараж.-яўр. maccāh.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мігра́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Перасяленне насельніцтва ўнутры краіны або за яе межы.

2. Перамяшчэнне жывёльных арганізмаў, выкліканае зменай умоў існавання або ў сувязі з праходжаннем цыкла развіцця.

3. Перамяшчэнне, пераразмеркаванне якіх‑н. элементаў, клетак.

[Лац. migratio — перамяшчэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мульчы́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Спец. Пакрыць (пакрываць) паверхню глебы тарфяной крошкай, перагноем, апалым лісцем і інш., каб палепшыць умовы росту раслін і захаваць структуру і вільготнасць глебы. Мульчыраваць пасевы тарфяной крошкай.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)