Verbum

культывава́ць, -тыву́ю, -тыву́еш, -тыву́е; -тыву́й; -тывава́ны; незак., што.

1. Апрацоўваць зямлю культыватарам.

2. Разводзіць, вырошчваць (злакі, расліны).

К. новыя гатункі бульбы.

3. перан. Удасканальваць што-н. якім-н. спосабам; садзейнічаць развіццю чаго-н.

К. працавітасць.

|| наз. культывава́нне, -я, н. і культыва́цыя, -і, ж. (да 1 знач.).

|| прым. культывацы́йны, -ая, -ае.

акі́нуць, -ну, -неш, -не; акінь; -нуты; зак., каго-што.

Кінуць, пакінуць без увагі, догляду.

А. гаспадарку.

◊

Акінуць вокам (вачыма, позіркам) каго-што (разм.) — агледзець.

Як вокам акінуць, не акінуць вокам (разм.) — пра мноства каго-, чаго-н., вялікую прастору і пад.

|| незак. акіда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і акі́дваць, -аю, -аеш, -ае.

ацерушы́ць, ацерушу́, ацяру́шыш, ацяру́шыць; ацяру́шаны; зак.

1. каго-што. Абтрэсці, абабіць (ад снегу, пылу і пад.) з чаго-н.

А. снег з каўняра.

2. што. Памяўшы, аддзяліць (пра зерне, колас).

А. колас.

|| незак. ацяру́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. ацерушы́цца, ацерушу́ся, ацяру́шышся, ацяру́шыцца (да 1 знач.); незак. ацяру́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

бага́ты, -ая, -ае; багаце́йшы.

1. Які валодае вялікай маёмасцю, грашовымі сродкамі, заможны.

Б. чалавек.

Б. (наз.) беднага не разумее.

2. Які вызначаецца вялікай колькасцю чаго-н., мноствам даброт.

Б. ўлоў.

Б. край.

3. Які дорага каштуе, вызначаецца раскошай.

Б. касцюм.

4. перан. Які змяшчае ў сабе многа ўнутраных якасцей.

Багатая натура.

блука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Бязмэтна хадзіць, гуляць.

Б. па вуліцы.

2. Пераязджаць з месца на месца, хадзіць у пошуках каго-, чаго-н.

Б. па свеце.

3. перан. Пераходзіць з аднаго прадмета на другі, не спыняючыся на чым-н. (пра погляд, вочы, думкі).

Блукаюць думкі.

|| наз. блука́нне, -я, н.

запазні́цца, -пазню́ся, -по́знішся, -по́зніцца; зак.

1. Прыбыць пазней, чым трэба, або наступіць са спазненнем.

Поезд запазніўся.

Вясна запазнілася.

2. Затрымаўшыся, прабыць дзе-н. да позняй пары.

З. на рабоце.

3. з чым, з інф. і без дап. Зацягнуць выкананне чаго-н., зрабіць што-н. пазней, чым трэба.

З. з сяўбой.

запалі́ць, -алю́, -а́ліш, -а́ліць; -а́лены; зак.

1. што. Прымусіць гарэць, загарэцца.

З. лямпу.

2. у чым. Падпаліць паліва (у печы).

З. у печы.

3. перан., каго-што. Узбудзіць, натхніць (высок.).

З. слухачоў прамовай.

З. цікавасць да чаго-н.

|| незак. запа́льваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. запа́льванне, -я, н. (паводле 1 знач.).

абві́цца, абаўю́ся, абаўе́шся, абаўе́цца; абаўёмся, абаўяце́ся, абаўю́цца; абві́ўся, -віла́ся, -ло́ся; зак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Абкруціцца вакол чаго-н., абвіць што-н.

Пуга абвілася вакол пугаўя.

2. Абвіць, абхапіць што-н.

Хмель абвіўся вакол балкона.

Ручкі дзіцяці абвіліся вакол матчынай шыі.

|| незак. абвіва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

праско́чыць, -чу, -чыш, -чыць; зак.

1. што. Хутка прабегчы міма чаго-н.

Каля нас праскочылі дзеці.

Поезд праскочыў паўстанак.

2. Пранікнуць, хутка прабрацца куды-н. праз якія-н. перашкоды (разм.).

П. у дзверы.

3. Лёгка прайсці, упасці праз якую-н. адтуліну

Манета праскочыла ў шчыліну.

|| незак. праска́кваць, -аю, -аеш, -ае.

про́бны¹, -ая, -ае.

1. Узяты на пробу¹, прызначаны для ўзяцця пробы¹.

Пробныя духі.

П. камень (перан.: пра ўчынак, выпадак, па якім робяць вывад аб трываласці, каштоўнасці, сіле чаго-н.). П. шар (перан., уст.: пра дзеянне, пры дапамозе якога імкнуцца высветліць што-н.).

2. Які робіцца для выпрабавання, праверкі.

П. рэйс.