пісьмёны, ‑аў; адз. няма.
1. Пісьмовыя знакі, літары, пераважна старажытныя.
2. Уст. Сістэма графічных знакаў, якія ўжываюцца для пісьма; тое, што напісана з дапамогай гэтых знакаў. Літаратурная мова ўкраінскіх і беларускіх пісьмёнаў перыяду [XIV–XVIII стст.] была настолькі блізкай, што часта вельмі цяжка вызначыць розніцу паміж імі. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́крыў, ‑крыва, м.
Тое, што і покрыва. А ручаіны стараюцца: нясуць жоўтую ваду з поля.., узрываюць ледзяны пакрыў ракі. Лужанін. Затое буйна разросся сад — яблыні і грушы так сашчапіліся голлем, што стварылі суцэльны пакрыў. Навуменка. Пад покрывам зімовай ночы партызаны падкрадаюцца да варожай камендатуры. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагрукаце́ць, ‑качу, ‑каціш, ‑каціць; зак.
Разм. Тое, што і прагрукатаць. І выплыў сам жалобны спеў Над жудасцю пакут. І тры разы прагрукацеў Па мёртваму салют. Броўка. Прагрукацеў міма маняўровы паравоз, цягнучы за сабою цыстэрны. Васілёнак. Вазок прагрукацеў праз усю вуліцу, спыніўся ля крайняй хаты. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пракалупа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм.
1. Калупаючы, зрабіць адтуліну ў чым‑н. Саўка пракалупаў нажом шырэй шчылінку і зрабіў з яе вочка, праз якое можна было глядзець сёе-тое з таго, што рабілася ў лесе. Колас.
2. і без дап. Калупаць некаторы час.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
асушы́ць, асушу, асушыш, асушыць; зак., што.
1. Зрабіць сухім, адвёўшы лішак вады. Асушыць балота.
2. Выпіць тое, што змяшчаецца, знаходзіцца ў чым‑н. Іван Антонавіч.. схапіў конаўку з вадой і асушыў яе да дна. Асіпенка.
•••
Асушыць вочы — перастаць плакаць.
Асушыць слёзы каму — суцешыць каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
атума́ніць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак.
1. што. Зацягнуць, пакрыць туманам, смугою; затуманіць.
2. перан.; каго-што. Пазбавіць магчымасці ясна думаць, разважаць. Ап’яніў [лес] багуном надоўга. Атуманілі розум дурніцы. Бічэль-Загнетава. Адчуванне блізкай радасці адсунула, атуманіла нейкім бяздумным мроівам усё тое, што было на апошнім часе. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
афёра і афе́ра, ‑ы, ж.
Рызыкоўная нядобрасумленная справа з мэтай выгады, нажывы. Раптам пасля адной асабліва дзёрзкай афёры крымінальны росшук насцярожыўся. Лужанін. Уся гэта ксяндзоўская афёра была патрэбна на тое, каб яшчэ больш умацаваць перад людзьмі аўтарытэт каменя. Пестрак.
•••
Пайсці (пусціцца) на афёру гл. пайсці.
[Фр. affaire — справа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ахвярава́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. ахвяраваць.
2. Уст. Тое, што і ахвярапрынашэнне (у 1 знач.). У гэты ж самы вечар, пры святле вогнішча, адбылося ахвяраванне. Маўр.
3. Дар, узнос на карысць якой‑н. асобы, установы (звычайна з мэтай дабрачыннасці). Прыватнае ахвяраванне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажо́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што.
1. Незак. да перажаваць.
2. перан. Разм. Нудна і назойліва гаварыць або пісаць пра адно і тое ж; звяртацца ў думках да аднаго і таго ж. Перажоўваць навіну. □ Чаравака пакашліваў, круціўся на крэсле, перажоўваў становішча, як конь цуглі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перажы́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад перажыць.
2. у знач. наз. перажы́тае, ‑ага, н. Тое, што зазнана ў жыцці, перажыта. Выдавалі ўзрост і перажытае адны вочы — прыжмураныя і стомленыя, у якіх як бы пагасла святло. Шамякін. Прыгадваецца іншы раз чалавеку далёкае, перажытае... Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)