Су́гаркі ’вугалькі, агаркі’, ’назва гульні, гарыпні’ (Ласт.). Ад гарэць, параўн. рус. горелка ’гульня, у якой становяцца парамі, а адзін спераду “гарыць”, ловіць’ (Ласт., 131).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ртуць ’хімічны элемент, вадкі цяжкі метал’ (ТСБМ), народная назва — жыво́е серабро́ (Ласт.). Рус., укр. ртуть, чэш. rtuť, славац. ortuť, польск. rtęć. Стараж.-рус. рътуть (Сразн., 3, 206) — разглядаецца як праславянскі дзеепрыметнік цяперашняга часу незалежнага стану *rьtǫtь (як могуть, словуть), звязаны з літ. rìsti, 1 ас. адз. л. ristù ’каціць, качаць’, лат. rist, 1 ас. адз. л. ritu ’каціць, каціцца’, а таксама літ. riēsti ’гнуць; скручваць; скурчваць; згортваць’, rietė́ti ’каціцца’, лат. riest ’адпадаць, аддзяляцца’, што ўзыходзяць, магчыма, да і.-е. *ret(h)‑ ’бегчы, каціцца’ (Фасмер, 3, 509; Чарных, 2, 124–125). Паводле больш ранняй версіі Міклашыча (285) якая, аднак, сутыкаецца з цяжкасцямі ў фанетычных адносінах, назва элемента паходзіць з араб. `utārid ’ртуць’ пры пасрэдніцтве тур. utaryd ’тс’. Першапачаткова араб. `utārid — назва планеты Меркурый, якая перайшла на хімічны элемент дзякуючы яго “лятучасці”, рухомасці. Параўн. франц. mercure, іт., ісп. mercurio, англ. mercury ’ртуць’. Назва планеты — паводле імені старажытнага рымскага бога гандлю і абаронцы вандроўнікаў Меркурыя — Mercurius (Чарных, 2, 124–125).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дукт
1. Мяжа (лац. назва ў старых бел. актах і цяпер у Леп., Уш.).
2. Абвод граніц; гранічная лінія, якую вёў падкаморый на спрэчным месцы і абазначаў капцамі, насечкамі на дрэвах у лесе і па́лямі ў балоцістых месцах (Гарб., Вілен. 1753 АВАК, XII, 48).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
со́пка
1. Вялікі курган, старажытная магіла круглай формы (Віц., вярхоўі рр. Дрысы і Ловаці Алякс., 59). Такая назва курганаў ёсць у Наўгародскай вобл. (Хадакоўскі. Данясенне, 368).
2. Купіна (Кузн. Касп.).
3. Пясчаны ўзгорак (Петр., Смален. Дабр.).
□ ур. Халмоўская Сопка (гара), Сопкі (гара) Віц. (Рам. Мат.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
абэві́ль
(фр. Abbeville = назва горада ў Францыі)
археалагічная культура ранняга палеаліту ў Еўропе, пачатковы этап эпохі ашэль.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
азі́льскі
(ад фр. Mas-d’Azil = назва пячоры ў Францыі);
а-ая культура — археалагічная культура плямёнаў ранняга мезаліту.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
а́льма-ма́тэр
(лац. alma mater = літар. маці-карміцелька)
старадаўняя студэнцкая назва універсітэта; ужываецца як ласкальнае або жартоўнае.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
англезі́т
(фр. anglaisite, ад англ. Anglesey = назва вострава)
мінерал класа сульфатаў, сернакіслы свінец, а таксама свінцовая руда.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
антэна́ты
(н.-лац. antennata)
зборная назва некалькіх груп членістаногіх, для якіх характэрна наяўнасць вусікаў (трахейнадыхальныя і ракападобныя).
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
атакамі́т
(ад ісп. Atacama = назва правінцыі ў Чылі)
мінерал, гідраксілхларыд медзі травяніста-зялёнага колеру; другарадная руда медзі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)