Verbum

Бага́ж. Рус. бага́ж, укр. бага́ж. Запазычанне з франц. bagage або ням. Bagage (< франц.). Франц. bagage < bague < ст.-ісл. baggi ’клунак’. Гл. Фасмер, 1, 101; Даза, 68; Клюге, 44. Параўн. таксама Шанскі, 1, Б, 6.

Ву́трэнь ’ранняя служба ў царкве’ (КСТ), ву́тріня ’тс’ (Бяльк.), укр. ву́треня ’тс’, рус. бранск. ву́трын ’тс’. Ад ц.-слав. оутрьнь ’ранні, ранішні’ або въ оутрьнии ’зранку, раніцой’; параўн. таксама балг. ву́трин, ву́трина, ву́тирна ’раніца’.

Вы́рубка (БРС), ’выемка ў канцы бервяна, у якую кладзецца другое бервяно ў вугле’ (Інстр. II). Рус. вы́рубка ’месца, дзе былі высечаны дрэвы’, в.-луж. wurubki ’тс’. Ад выруб або ад вырубіць з суф. ‑к‑.

Ге́незіс ’генезіс’ (БРС). Рус. ге́незис, укр. ге́незис. Першакрыніца — грэч. γένεσις ’тс’. У рус. мове слова запазычана непасрэдна з англ. або ням. мовы. Бел. і ўкр. лексемы, відавочна, з рус. Параўн. Шанскі, 1, Г, 50.

Графі́н ’графін’ (БРС). Рус. графи́н. Відавочна, у бел. мове запазычанне непасрэдна з рус. (< ням. Karaffine або франц. carafine; крыніцай з’яўляецца іт. caraffina, запазычанае з араб. крыніцы). Гл. Фасмер, 1, 453; Шанскі, 1, Г, 163.

Каму́на ’група людзей, аб’яднаная для супольнага жыцця пры абагульненні працы і сродкаў вытворчасці’, ’камунізм’, ’тып гарадскога самакіравання ў сярэдневяковай Заходняй Еўропе’ (ТСБМ, Яруш.). З польск. або з рус. мовы. Першакрыніца франц. commune ’гміна, абшчына’.

◎ Канволь ’паркаль з атласнымі палосачкамі’ (ветк., Мат. Гом.). Відавочна, з ням. Kammvolle ’часаная воўна’, што не звязваецца семантычна. Магчыма, недакладна запісана значэнне ў інфарматара або гэта семантычны перанос: паркаль вырабляецца таксама з часанай бавоўны.

Мандэлячкі ’некалькі снапоў ільну, пастаўленых у кучкі для прасушкі’ (трак., Сл. ПЗБ). Укр. ма́ндель ’15 ці 50 жменей канапель або снапоў збожжа’. З польск. mendelek ’кучкі льну з некалькіх снапоў збожжа’. Да мэндаль (гл.).

Мату́зіць, матуза́ць ’біць гашнікам або вяроўкай’ (Бяльк., Нас.). Рус. смал. мотузить ’біць, сячы’. Да мату́з (гл.). Аднак гэтыя лексемы можна разглядаць як утварэнні з экспрэсіўнымі прэфіксамі ma‑, me‑, mu‑ (гл. Мяркулава, Этимология–74, 74).

Металу́ргія ’галіна цяжкай прамысловасці, якая займаецца здабычай і вытворчасцю металаў’ (ТСБМ). З рус. металлургия ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 83) або з польск. metalurgia ’тс’, якія з с.-лац. metallurgia < ст.-грэч. μέταλλουργεον ’месца апрацоўкі металаў’.