Verbum

цадзі́ць, цаджу́, цэ́дзіш, цэ́дзіць; цэ́джаны; незак.

1. што. Прапускаць вадкасць праз цадзілку, сіта і пад. для ачысткі.

Ц. малако.

2. што. Ліць павольна праз вузкае горла, адтуліну.

Ц. квас у шклянку.

3. што. Павольна піць, цягнуць праз зубы.

Ц. напітак праз саломінку.

4. Ісці (пра дробны невялікі дождж).

Пад раніцу пачаў ц. дождж.

5. перан., што і без дап. Гаварыць павольна; вымаўляць праз зубы (разм.).

Ён не гаварыў, а цадзіў словы.

|| наз. цаджэ́нне, -я, н.

цар, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Тытул манарха ў некаторых краінах, а таксама асоба, якая мае такі тытул.

2. перан., каго-чаго. Першы, лепшы ў якіх-н. адносінах сярод сабе падобных.

Леў — цар звяроў.

◊

Без цара ў галаве хто (разм.) — пра неразумнага, дурнаватага чалавека.

|| памянш.-зніж. царо́к, -рка́, -ркі́, -рко́ў, м. (да 1 знач.).

|| ж. цары́ца, -ы, мн. -ы, -ры́ц.

|| прым. царо́ў, -о́ва (да 1 знач.) і ца́рскі, -ая, -ае (да 1 знач.).

шавялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць; незак.

1. каго-што. Злёгку прыводзіць у рух, кратаць.

Вецер шавяліў лісце.

2. перан., каго-што. Прымушаць да дзейнасці, працы, выводзіць са стану вяласці, абыякавасці да навакольнага.

Вас не шавялі, дык самі не здагадаецеся нічога зрабіць.

Нішто не шавеліць яе душу.

3. чым. Злёгку рухаць.

Ш. пальцамі.

◊

Шавяліць мазгамі — думаць.

|| зак. пашавялі́ць, -вялю́, -ве́ліш, -ве́ліць.

|| аднакр. шавяльну́ць, -вяльну́, -вяльне́ш, -вяльне́; -вяльнём, -вельняце́, -вяльну́ць; -вяльні́.

|| наз. шавяле́нне, -я, н.

шко́ла, -ы, мн. -ы, школ, ж.

1. Навучальная ўстанова (пераважна пра пачатковую або сярэднюю).

Хадзіць у школу.

Будынак школы.

Вясковая ш.

Рамесная ш.

Ш. інтэрнат.

Вышэйшая ш. (пра вышэйшыя навучальныя ўстановы).

2. перан. Вывучка, дасягнуты ў чым-н. вопыт, а таксама тое, што дае такую вывучку, вопыт.

Ш. жыцця.

Прайсці армейскую школу.

3. Напрамак у галіне навукі, майстэрства і пад.

Жыновічаўская ш. цымбалістаў.

Стварыць сваю школу ў навуцы.

|| прым. шко́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

я́кар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Металічны стрыжань з лапамі, які прымацоўваецца да ланцуга і апускаецца на дно для ўтрымання на месцы судна, бакена, плывучага маяка і пад.

Стаяць на якары.

Кінуць я. (стаць на якар). Аддаць я. (апусціць). Выбіраць якары (паднімаць). Зняцца з якара.

Я. ратунку (перан.: апошні сродак ратунку, апошняя надзея).

2. Частка электрычнай машыны, якая ўтрымлівае на сабе абмотку (спец.).

3. Рыбалоўны кручок з трыма зубцамі (разм.).

|| прым. я́карны, -ая, -ае.