вытво́рчасць, -і, ж.

1. Грамадскі працэс стварэння матэрыяльных даброт, які ахоплівае як прадукцыйныя сілы грамадства, так і вытворчыя адносіны людзей.

Таварная в.

2. Выраб, выпрацоўка, стварэнне якой-н. прадукцыі.

В. сталі.

Фабрычная в.

3. Галіна, від народнай гаспадаркі.

Прамысловая, сельскагаспадарчая в.

4. Праца па непасрэдным вырабе прадукцыі.

Працаваць на вытворчасці.

Вучыцца без адрыву ад вытворчасці.

Сродкі вытворчасці — сукупнасць прадметаў і сродкаў працы: зямля, лясы, вада, нетры, сыравіна, прылады вытворчасці, вытворчыя будынкі, сродкі зносін і сувязі і пад.

|| прым. вытво́рчы, -ая, -ае.

В. план.

В. працэс.

Вытворчая брыгада.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адпрацава́ць, -цу́ю, -цу́еш, -цу́е; -цу́й; -цава́ны; зак.

1. што. Разлічыцца за доўг сваёй працай.

А. за грошы.

2. што. Папрацаваць нейкі час.

А. пяць дзён у полі.

3. Скончыць працаваць; стаць непрыгодным для працы; знасіцца ад працяглага выкарыстання.

А. сваё.

4. што. Надаць чаму-н. канчатковы выгляд; дамагчыся майстэрскага выканання.

А. нумар праграмы.

|| незак. адпрацо́ўваць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 2 і 4 знач.).

|| наз. адпрацо́ўванне, -я, н. (да 1, 2 і 4 знач.) і адпрацо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (да 1 і 4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

адрабі́ць, -раблю́, -ро́біш, -ро́біць; -ро́блены; зак.

1. Адпрацаваць узамен за што-н.

Я адраблю вам на касьбе.

2. Скончыць, перастаць рабіць, працаваць.

Дзед сваё ўжо адрабіў.

3. Папрацаваць, парабіць нейкі час.

Адрабіў два гады.

4. чаго-што. Зрабіць так, каб вярнуць што-н. да ранейшага стану.

Таго, што зробіш, часам назад не адробіш.

5. Стаць непрыгодным для працы; знасіцца ад працяглай работы.

|| незак. адрабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і адро́бліваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 4 знач.).

|| прым. адрабо́тачны, -ая, -ае (да 1 і 4 знач.; спец.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

со́хнуць, -ну, -неш, -не; сох, -хла; -ні; незак.

1. Рабіцца сухім, трацячы вільгаць.

На лузе сохне сена.

У горле сохне (безас.; перасыхае).

2. Вянуць, гінуць (пра расліны).

Пакаёвыя кветкі чамусьці сохнуць.

Трава сохне без дажджу.

3. перан. Худзець (ад хваробы, перажыванняў, цяжкай працы).

Хворы сохне.

4. Пакутаваць ад кахання.

С. па дзяўчыне.

|| зак. вы́сахнуць, -ну, -неш, -не; вы́сах, -хла; -ні (да 1 знач.), засо́хнуць, -ну, -неш, -не; засо́х, -хла; -ні (да 2 знач.) і прасо́хнуць, -ну, -неш, -не; прасо́х, -хла; -ні (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

інтэліге́нцыя

(лац. intelligentia = разуменне)

сацыяльны слой людзей, які складаюць работнікі разумовай працы са спецыяльнымі ведамі ў розных галінах навукі, тэхнікі і культуры (вучоныя, настаўнікі, урачы, інжынеры, артысты і інш.).

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

спецыяліза́цыя

(фр. spécialisation, ад лац. specialis = асаблівы)

1) набыццё спецыяльных ведаў у якой-н. галіне;

2) абмежаванне вытворчай дзейнасці якой-н. спецыяльнай галіной;

3) падзел працы на асобныя аперацыі.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

эргано́міка

(англ. ergonomics, ад гр. ergon = работа + nomos = закон)

галіна ведаў, якая вывучае чалавека і яго дзейнасць ва ўмовах сучаснай вытворчасці з мэтай аптымізацыі прылад, умоў і працэсу працы.

Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)

Асе́ліца ’наваколле; луг, поле, гароды каля вёскі’, осэлиця ’выкапаны на мяжы дзірван’ (пруж., Выг. дыс.), асёлак ’тс’ (Шат.). Польск. дыял. osielica ’луг каля сядзібы’, з беларускай. Карскі (1, 334) адзначае оселица ў помніку 1532, Булахаў, Працы IM, 7, 141, оселичный — у Мінскіх актах 1582–1590. Чачот справядліва лічыў слова беларускім ідыяматычным. Карскі (2–3, 33) выдзяляў марфемы о‑сел‑и‑ца. Шлях утварэння прэфіксальна-суфіксальны ад кораня сел‑ (гл. сяло), тая ж мадэль, што аколіца: ’месца каля (о‑) сялібы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

*Пахапі́ць, похопі́ць ’уздумаць, зразумець’ (ТС), чэш. pochopit, славац. pochopiť ’зразумець’, а яшчэ ў ст.-чэш. pochopiti першаснае значэнне ’схапіць’, — усе з прэфікса po‑ і chop‑, які перадае паняцце хуткага руху (параўн. ст.-польск. pochopny ’хуткі’, pochopiać ’схопліваць, пахапа́ць’, pochop ’цяга’, ’імпульс’, ’здольнасць, паняцце, зразуменне’), аналагічны з kap‑ у лац. capiō ’бяру’, літ. kàpt! ’раптоўна схапіць’ (Махэк₂, 203). Сюды ж паха́пны, похапны́ ’хуткі, руплівы ў працы’ (Нас., ТС), свісл. ’ёмкі для работы’ (Сцяшк. Сл.). Параўн. таксама хапа́ць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

bounce

[baʊns]

1.

v.i.

1) падско́кваць (як мя́чык), адбіва́цца, адско́кваць

2) уско́кваць

bounce into the room — уско́чыць, уляце́ць у пако́й

3) падско́кваць, скака́ць

4) Sl. (пра чэк) быць ве́рнутым ба́нкам дзе́ля недахо́пу пакрыцьця́

2.

v.t.

1) падбіва́ць я́чык, каб скака́ў); го́цаць, падкіда́ць (дзіця́)

2) Sl. выкіда́ць, звальня́ць з пра́цы

3.

n.

1) падско́к -у m., адбіцьцё n., падско́кваньне n.

2) выхваля́ньне n., хвальба́ f., самахва́льства n.

3) informal жыцьцяздо́льнасьць, энэ́ргія f.

to be full of bounce — быць по́ўным жыцьця́ й энэ́ргіі

4) Sl. звальне́ньне з пра́цы

to get the bounce — быць зво́льненым з пра́цы

5) цяжкі́ ўда́р

- bounce back

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)