Verbum

ці́снуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -ніся; незак.

1. Прыціскацца, набліжацца да каго-, чаго-н.

Ц. адзін да аднаго, каб хутчэй выйсці.

2. Жыць у цеснаце.

Дзве сям’і ціснуліся ў адным пакойчыку.

3. Пасоўвацца, набліжацца цясней адзін да аднаго, каб вызваліць месца.

4. перан. Скупіцца, скнарнічаць (разм.).

Раскашэльвайся, не трэба так ц.

пастано́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

1. гл. ставіць.

2. Становішча, манера трымаць якую-н. частку цела.

Правільная п. ног.

3. Спосаб рабіць што-н., арганізацыя чаго-н.

П. музычнай адукацыі ў школах.

4. Р мн. -но́вак. Тое, што і спектакль.

Тэатральная п.

|| прым. пастано́вачны, -ая, -ае (да 4 знач.).

пастая́ць, -таю́, -таі́ш, -таі́ць; -таі́м, -таіце́, -тая́ць; -то́й; зак.

1. гл. стаяць.

2. Стаяць (у 1, 2, 4, 6, 8 і 9 знач.) некаторы час.

3. заг. пасто́й(це). Ужыв. ў знач.: пачакай(це), не спяшайся (спяшайцеся), а таксама як выражэнне здзіўлення, нязгоды, прыпамінання чаго-н. (разм.).

Пастой, давай пагаворым.

пераплаці́ць, -лачу́, -ла́ціш, -ла́ціць; -ла́чаны; зак., што.

1. без дап. Заплаціць больш, чым трэба.

П. за пакупку.

2. чаго. Заплаціць, выплаціць паступова за што-н. вялікую колькасць (грошай; разм.).

Колькі я грошай пераплаціла за кнігі.

|| незак. перапла́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перапла́та, -ы, ДМ -ла́це, ж. і перапла́чванне, -я, н.

смалі́ць¹, смалю́, смо́ліш, смо́ліць; смо́лены; незак., што.

1. Насычаць смалой.

С. канат.

2. Мазаць паверхню чаго-н. смалой.

С. шпалы.

С. лыжы.

|| зак. вы́смаліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены, абсмалі́ць, -смалю́, -смо́ліш, -смо́ліць; -смо́лены і асмалі́ць, асмалю́, асмо́ліш, асмо́ліць; асмо́лены.

|| наз. смале́нне, -я, н. і смо́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

наказа́ць, -кажу́, -ка́жаш, -ка́жа; -кажы́; зак., каму і без дап.

1. Паведаміць каму-н. аб чым-н. праз каго-н.

Н. праз знаёмых.

2. Даць наказ, даручэнне.

Доктар наказаў сачыць за раненым.

3. Нагаварыць, сказаць многа чаго-н. (разм.).

Прабачце, наказаў вам немаведама колькі навін.

|| незак. нака́зваць, -аю, -аеш, -ае.

накладны́, -а́я, -о́е.

1. Які накладваецца, прымацоўваецца зверху чаго-н.; які пакрывае тонкім слоем што-н.

Накладныя кішэні.

Накладное серабро.

2. у знач. наз. накладна́я, -о́й, мн. -ы́я, -ы́х, ж. Дакумент, па якім здаецца або прымаецца груз, перадаецца тавар.

Прыняць прадукты па накладной.

○

Накладныя выдаткі — дадатковыя выдаткі на гаспадарча-арганізацыйныя патрэбы.

нарыхтава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.

1. чаго. Назапасіць у нейкай колькасці.

Н. сена на зіму.

2. што. Падрыхтаваць; прывесці ў гатоўнасць.

Н. гранаты.

3. каго-што. Сабраць, прыгатаваць усё патрэбнае (разм.).

Н. экспедыцыю.

|| незак. нарыхто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. нарыхто́ўка, -і, ДМ -то́ўцы, ж. (да 1 знач.).

нашапта́ць, -шапчу́, -шэ́пчаш, -шэ́пча; -шапчы́; -шапта́ны; зак.

1. што, чаго і без дап. Нагаварыць шэптам што-н.

Н. на вуха.

2. перан., без дап. Нагаварыць на каго-н., напляткарыць.

3. на што. У народных павер’ях: начараваць, выказаць замову.

Н. на ваду.

|| незак. нашэ́птваць, -аю, -аеш, -ае; наз. нашэ́птванне, -я, н.

нязру́чны, -ая, -ае.

1. Пазбаўлены зручнасці ў карыстанні; дрэнна прыстасаваны для чаго-н.

Нязручнае месца.

Вузкі н. праход.

2. Які не садзейнічае поспеху, непрыдатны для дасягнення жаданых вынікаў.

Н. момант.

3. Няёмкі ў якіх-н. адносінах, які абцяжарвае працу (пра інструмент, работу і пад.).

Н. гэблік.

|| наз. нязру́чнасць, -і, ж.