Verbum

дакуме́нт

(лац. documentum = доказ, сведчанне)

1) дзелавая папера, якая пацвярджае права на што-н., служыць доказам чаго-н.;

2) пасведчанне асобы (пашпарт і інш.);

3) пісьмовы акт, твор, грамата, малюнак, здымак, які мае значэнне гістарычнага сведчання (архіўныя дакументы).

дыферэнцыя́цыя

(фр. différentiation, ад лац. differentia = розніца, адрозненне)

1) расслаенне, расчляненне чаго-н. на асобныя разнародныя часткі, формы і ступені;

2) біял. дзяленне клетак і тканак раслінных і жывёльных арганізмаў, відаў на асобныя папуляцыі, а таксама дзяленне полу.

дэманстраты́ўны

(лац. demonstrativus = паказальны)

1) які выражае нязгоду з чым-н., пратэст супраць чаго-н.; задзірлівы, знарок падкрэслены (напр. д-ыя паводзіны, д. выхад са сходу);

2) які адцягвае ўвагу праціўніка ад рэальнага становішча ва ўмовах ваенных дзеянняў.

інструме́нт

(лац. mstrumentun)

1) прылада для выканання якой-н. работы, а таксама сукупнасць такіх прылад (напр. слясарны і., хірургічны і.);

2) музычная прылада (напр. духавы і., струнны і.);

3) перан. сродак для дасягнення чаго-н. (напр. і. пазнання).

калі́бр

(фр. calibre, ад ар. kālib = форма, выгляд)

1) дыяметр ствала агнястрэльнай зброі;

2) дакладны размер якіх-н. прадметаў вытворчасці (напр. к. цвікоў);

3) перан. памер, велічыня, форма чаго-н.;

4) вымяральны інструмент для праверкі памераў, формы вырабаў.

парале́льны

(гр. parallelos)

1) мат. які знаходзіцца на ўсім працягу на аднолькавай адлегласці ад якой-н. лініі;

2) які размяшчаецца ў адным напрамку прыблізна на роўнай адлегласці ад чаго-н.;

3) які дубліруе, паўтарае што-н.; аднолькавы, падобны.

по́рцыя

(польск. porcja, ад лац. portio = частка)

1) пэўная колькасць чаго-н., якая прызначаецца па норме (напр. п. вады, п. корму);

2) страва або напітак, разлічаныя на аднаго чалавека ў рэстаране ці сталовай (напр. п. кашы, п. марожанага).

про́філь

(фр. profil)

1) абрыс, від збоку (пераважна аб галаве чалавека);

2) від, форма чаго-н. у разрэзе, напр. участка зямной паверхні;

3) сукупнасць рыс і асаблівасцей якой-н. спецыяльнасці, прадпрыемства або навучальнай установы (напр. спецыяліст шырокага профілю).

секулярыза́цыя

(фр. sécularisation, ад лац. saecularis = свецкі)

1) перадача царкоўнай і манастырскай маёмасці ва ўласнасць дзяржавы;

2) вылучэнне чаго-н. з царкоўнага падпарадкавання і перадача свецкаму, грамадзянскаму;

3) перан. вызваленне ад уплыву рэлігіі ў грамадскай і творчай дзейнасці.

хранало́гія

(лац. chronologia, ад гр. chronos = час + logos = вучэнне)

1) дапаможная гістарычная дысцыпліна, што ўстанаўлівае гістарычныя даты, час з’яўлення дакументаў і інш.;

2) пералік падзей у парадку іх паслядоўнасці ў часе;

3) паслядоўнасць з’яўлення чаго-н. у часе.