смець, сме́ю, сме́еш, сме́е; незак., з інф.
1. Адважвацца, мець смеласць для чаго-н.
Не с. спрачацца.
2. Мець права на што-н.
Ніхто не смее парушаць закон.
◊
Не смей(це) (разм.) — строгая забарона што-н. рабіць.
|| зак. пасме́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
халадзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; незак.
1. што. Рабіць халодным, ахалоджваць, астуджваць.
Раса халодзіць ногі.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), каго-што і без дап. Выклікаць адчуванне холаду.
Вецер дзьмуў у спіну і прыемна халадзіў.
Страх халадзіў кроў у жылах (перан.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
цыклява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны; незак., што.
Рабіць гладкай, роўнай драўляную паверхню з дапамогай цыклявальнай машыны.
Ц. дошкі.
|| зак. адцыклява́ць, -лю́ю, -лю́еш, -лю́е; -лю́й; -лява́ны.
|| наз. цыклёўка, -і, ДМ -лёўцы, ж. і цыклява́нне, -я, н.
|| прым. цыклява́льны, -ая, -ае.
Ц. станок.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
чарці́ць, чарчу́, чэ́рціш, чэ́рціць; чэ́рцім, чэ́рціце, чэ́рцяць; чэ́рчаны; незак., што.
1. Праводзіць лінію, рысу.
Ч. лініі ў сшытку.
Ч. круг цыркулем.
2. Рабіць чарцёж чаго-н.
Ч. план дома.
|| зак. начарці́ць, -чарчу́, -чэ́рціш, -чэ́рціць; -чэ́рцім, -чэ́рціце, -чэ́рцяць; -чэ́рчаны.
|| наз. чарчэ́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
Гамзі́ць ’уплятаць, есці’ (Нас.), ’рабіць неакуратна’ (Бяльк.). Гл. га́мзаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Квэ́цацца ’марудна, няўмела што-небудзь рабіць’ (Сцяшк.). Гл. квэцаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Куда́сіць ’рабіць цуды’ (Нік. Напаў.). Гл. кудзеснік і цуд.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Ні́ціць ’рабіць кабылкі ў нітах’ (браг., Нар. сл.), ’вязаць петлі ніта, рабіць ніт’ (Уладз.), ніціць ніт ’нацягваць ніткі ў ніце’ (ТС), ніціць ’сукаць ніткі’ (мсцісл., Жыв. сл.), ніціцца («ніт ніціцца») ’блытацца, перацірацца’ (ТС), укр. нитити ’нацягваць ніткі ў ніце’, рус. мітить ’рабіць петли для ніта’, серб.-харв. п©Ші ’распраўляць ніці ў ткацкім станку’. Паводле Запруднага (АКД, 15), праславянскі дэнамінатыў на ‑Пі ад *nitь (гл. нітка).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
соверша́ть несов.
1. (делать) рабі́ць; чыні́ць, учыня́ць; (о чём-л. дурном) твары́ць, вытвара́ць; (производить) право́дзіць; (осуществлять) здзяйсня́ць, ажыццяўля́ць; (исполнять) выко́нваць; (вершить) вяршы́ць;
2. (условие, сделку и т. п.) учыня́ць, заключа́ць; афармля́ць;
3. (об обряде) спраўля́ць; рабі́ць; (о богослужении) адпраўля́ць; см. соверши́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (актуальны правапіс)
саладзі́ць
1. (рабіць салодкім) süßen vt (тс перан);
2. спец (прарошчваць зерне на солад) málzen vt
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)