звыш...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: а) перавышэнне чаго‑н., напрыклад: звышгукавы, звышпланавы; б) самую высокую ступень якой‑н. якасці або стану, напрыклад: звышскорасны, звышмагутны, звышметкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нова... (а таксама кава...).
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: 1) не старажытны, напрыклад: новагрэчаскі, новалацінскі, новазаветны; 2) упершыню, нядаўна, напрыклад: новапабудаваны, нованароджаны, нованаселены.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палеа...,
Першая састаўная частка складаных слоў са значэннем: 1) які мае адносіны да старадаўнасці; старадаўні, напрыклад: палеаген; 2) які мае адносіны да вывучэння глыбокай старадаўнасці, напрыклад: палеабатаніка, палеаграфія.
[Грэч. palaios — старажытны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
санты...,
Першая састаўная частка складаных слоў, якая мае значэнне: у сто раз менш асноўнай адзінкі, што ўказваецца другой часткай слова (у назвах мер метрычнай сістэмы), напрыклад: сантыметр, сантыграм.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суб...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая паказвае на: 1) знаходжанне ўнізе, пад чым‑н., каля чаго‑н., напрыклад: субмарына; 2) падпарадкаванасць, напрыклад: субінспектар; 3) пабочнасць, напрыклад: субпрадукты.
[Лац. sub — пад.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Лупе́ішча, лупе́ішчэ ’маргун’, ’вірлавокі чалавек’ (ТС), лупе́й ’маргун’ (ТС). Апошняя лексема — аддзеяслоўнае ўтварэнне. Да лу́паць 1 ’лыпаць, моргаць вачыма’. Першая ўтворана ад лупе́й. Аб суфіксе гл. Сцяцко (Афікс. наз., 36).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дэка́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ка́д, ж.
1. Прамежак часу ў дзесяць дзён.
Першая д. мая.
2. Дзесяць дзён, у якія праводзіцца якое-н. грамадскае мерапрыемства.
Д. беларускага мастацтва ў Маскве.
|| прым. дэка́дны, -ая, -ае.
Д. графік.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
інша...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) іншы, напр.: іншабыццё, іншадумства;
2) з чым-н. іншым, напр.: іншамоўны, іншаформенны;
3) які мае адносіны да чаго-н. іншага, напр.: іншагародні, іншанацыянальны, іншапланецянін;
4) па-іншаму, напр.: іншасказальны, іншасказанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
плода... (а таксама плада...).
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) які мае адносіны да плода (у 1 знач.), да пладоў, напр.: плодаапрацоўка, плодазавод, плодакансервавы, плодаперапрацоўчы;
2) які мае адносіны да плода (у 2 знач.), напр.: плодавыганяльны, плодавыгнанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пурпурна-... і пурпурова-...
Першая састаўная частка складаных слоў са знач.:
1) пурпурны, пурпуровы, з пурпурным адценнем, напр.: пурпурна-малінавы, пурпурна-ружовы, пурпурова-фіялетавы, пурпурна-чырвоны;
2) пурпурны, пурпуровы ў спалучэнні з іншым асобным колерам, напр.: пурпурна-сіні, пурпурова-чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)