шво, -а, мн. -ы, -оў, н.
1. Месца злучэння сшытых кавалкаў тканіны, скуры.
Парвацца ў шве.
Накладаць швы (сшываць, змацоўваць краі раны, парэзу).
2. Месца злучэння частак чаго-н. (спец.).
Швы чэрапа.
Ш. цаглянай кладкі.
3. Спосаб шыцця, вышыўкі.
Няроўнае ш.
Сцябліністае ш.
◊
Рукі па швах — пра рукі, выцягнутыя ўніз удоўж тулава.
Трашчыць па ўсіх швах — прыходзіць у поўны заняпад, развальвацца; разм.).
|| прым. шыўны́, -а́я, -о́е (да 1 знач.; спец.).
Ш. матэрыял (у хірургіі).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падгатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак.
1. што. Прыгатаваць загадзя.
П. стол для вячэры.
П. месца для будаўніцтва.
2. што і чаго. Згатаваць у дадатак да наваранага раней.
П. кацялок клёцак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераве́сціся¹, -вяду́ся, -вядзе́шся, -вядзе́цца; -вядзёмся, -ведзяце́ся, -вяду́цца; -вёўся, -вяла́ся, -ло́ся; -вядзіся; зак.
Перайсці на новую пасаду, на новае месца працы, вучобы і пад.
П. на завочнае аддзяленне.
|| незак. пераво́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перае́мнік, -а, мн. -і, -аў, м. (кніжн.).
Чый-н. прадаўжальнік; той, хто заняў чыё-н. месца.
Падрыхтаваць сабе пераемніка.
Пераемнікі Францыска Скарыны.
|| ж. перае́мніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. перае́мніцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гар, -у, м.
1. Едкі пах ад няпоўнага згарання чаго-н.
Запахла гарам.
2. Рэшткі перагарэлага каменнага вугалю.
Пасыпаць дарожкі гарам.
3. Выпаленае месца ў лесе.
|| прым. га́равы, -ая, -ае.
Гаравая дарожка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
навасе́лле, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Перасяленне, пасяленне на новае месца, у новае жыллё.
Радасць наваселля.
2. Свята з выпадку пасялення на новым месцы; уваходзіны.
Справіць н.
|| прым. навасе́льны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адцячы́, 1 і 2 ас. не ўжыв., -цячэ́, -цяку́ць; -цёк, -цякла́, -ло́; зак.
Сцячы, выцечы ў іншае месца.
Адцякла вада ў нізіну.
|| незак. адцяка́ць, -а́е.
|| наз. адто́к, -у, м. (спец.).
А. крыві.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
се́дала, -а, мн. -ы, -аў, н.
1. Жэрдка або некалькі жэрдак у куратніку, на якія садзяцца ноччу куры; курасадня.
2. перан. Месца, дзе чалавек пражыў многа гадоў; абжыты куток.
Пакінуць роднае с.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сенако́с, -у, м.
1. Касьба травы на сена.
Хутка пачнецца с.
2. Час уборкі сена.
Вясёлая пара лета — с.
3. Месца касьбы травы.
С. наш далёка на балоце.
|| прым. сенако́сны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зрашчэ́нне, -я, н.
1. гл. зрасціся.
2. Месца, на якім адбылося злучэнне, зрастанне чаго-н.
З. косці пасля пералому.
○
Фразеалагічнае зрашчэнне — устойлівы выраз, які складаецца з некалькіх слоў, што выражаюць адно паняцце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)