Відо́ма ’відаць, відавочна’ (Нас.), параўн. ст.-бел. видоме ’яўна, бачна, відавочна’ (1596 г.) < ст.-польск. widomie ’відавочна, бачна, даступна зроку’ (Булыка, Запазыч., 62).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ґаляшо́вачкі (з выбухным ґ) ’туфлі парусінавыя або брызентавыя’ (Жд. 1) утварэнне ад галёш (гл.). Назва дадзена, відаць, па знешняму падабенству галяшовачак з галёшамі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́мба ’недахоп, загана, ганьба’ (Сцяц. Словаўтв.). Відаць, з га́ньба (асіміляцыя ‑ньб‑ > ‑мб‑). Адсюль і гамбава́ць ’прызнаваць кепскім’ (Сцяц. Словаўтв.). Параўн. яшчэ га́мбіць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Геагра́фія ’геаграфія’ (БРС). Рус. геогра́фия, укр. геогра́фія. Запазычанне, відаць, праз польск. geografia з лац. geographia (< грэч.) Фасмер, 1, 402; Шанскі, 1, Г, 53.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жгель ’выклічнік для абазначэння ўдару’ (полац., Нар. лекс., 26), джгель. Відаць, звязаны з жгаць 2, джгаць (гл.), хаця і можа разумецца як гукапераймальны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жывасі́л ’расліна Inula helenum L.’ (Шат.). Відаць, народна-этымалагічная перапрацоўка дзівасіл (рус. девясил) ’Inula L.’, выкліканая асэнсаваннем жывы як цудадзейны (параўн. жывая вада).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кру́нуць 1 ’каркнуць’ (Нас.). Балтызм. Да літ. krunkti ’каркаць’.
◎ Кру́нуць 2 ’выпіць залпам’ (Нас.). Відаць, да клюнуць ’тс’. Гукапераймальнае. Параўн. глюкаць, клюкаць ’піць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Набе́раткі ’набедрыкі, збруя’ (Бяльк.), набераткі ’паўшоры’ (маладз., Янк. Мат.), на́берадкі ’шляя’ (лаг., маладз., Шатал, Сл. ПЗБ). Відаць, дэфармаванае ў выніку дээтымалагізацыі набёдрыкі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наотбег ’убок ад берага’ (ТС). З *на‑от‑бег, параўн. адбягаць ’аддаляцца’, першапачаткова, відаць, са спалучэння *на отбег (бяры, кіруй і г. д.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наўмі́ць ’давесці да розуму, даць зразумець’ (Нас., Гарэц., Др.). Са спалучэння на ўм (навесці), гл. ум. Сюды ж, відаць, наўмену́ць (ныўмянуць) ’напомніць’ (Бяльк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)