ЗВАРО́ТАК,
слова або спалучэнне слоў, якім называюць асобу ці прадмет, да якіх звяртаюцца з мовай. У бел. мове выражаецца назоўным склонам назоўніка ці інш. часцінай мовы («Даруйце, любыя! Даруй, матуля!»), а таксама клічнай формай («Не шукай сабе, мой братку, з ветрам Бацькаўшчыну-матку»), Сінтаксічна З. са сказам не звязаны і членам сказа не бывае. Можа стаяць у пачатку, сярэдзіне і канцы сказа. Каб узмацніць эмацыянальнасць, З. суправаджаюць выклічнікам і інш. словамі эмацыянальнай ацэнкі: «О, край мой любімы, як многа прыволля, і думам, і працы бяскрайні прастор».
Літ.:
Беларуская граматыка. Ч. 2. Мн., 1986.
А.Я.Баханькоў.
т. 7, с. 37
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
рыбафлаві́н
[ад рыбо(за) + лац. flavus = жоўты]
вітамін В2, які ўваходзіць у склад рада ферментаў, што ўдзельнічаюць у акісляльных працэсах у арганізме; змяшчаецца ў раслінных і жывёльных тканках, асабліва многа яго ў малацэ, печані, дражджах.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Вы́бухаць праст. ’выпіць, выліць, з’есці чаго-небудзь многа’ (БРС, Жд., 3). Да бу́хаць ’стукаць, біць, есці з шумам, хутка піць, ліць’; параўн. аналагічныя ўжыванні іншых дзеясловаў са значэннем ’біць, стукаць і інш.’: трахнуць, хлопнуць і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
накіпе́ць сов., прям., перен. накипе́ть;
у ча́йніку мно́га ~пе́ла — в ча́йнике мно́го накипе́ло;
сказа́ць усё, што на сэ́рцы ~пе́ла — сказа́ть всё, что на се́рдце накипе́ло
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мнагадзённы, ‑ая, ‑ае.
Які працягваецца многа дзён. Над берагам, над гарадком стаяла глухая цішыня. Толькі шумеў неўгамонна прыбой, але хто заўважыць яго пасля мнагадзённага гулу адкрытага акіяна. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мнагакра́тны, ‑ая, ‑ае.
1. Які паўтарыўся, паўтараецца многа разоў. Мнагакратная просьба.
2. У матэматыцы — лік, кратны многім лікам.
•••
Мнагакратны від дзеяслова — форма дзеяслова, якая абазначае працяглую паўтаральнасць дзеяння.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наве́шаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Павесіць, навесіць на што‑н. вялікую колькасць чаго‑н. Васіль стаяў, глядзеў і думаў, што Лескавец залішне многа навешаў усюды ліхтароў. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нажа́ць, ‑жну, ‑жнеш, ‑жне; ‑жнём, ‑жняце; зак., чаго.
Зжаць нейкую колькасць чаго‑н. Нажаць капу жыта. □ Толькі канчаючы работу, людзі заўважылі, як страшэнна многа яны пажалі збажыны. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нака́шляцца, ‑яюся, ‑яешся, ‑яецца; зак.
Многа, доўга пакашляць. Сотнікаў, падкурчыўшы босую параненую нагу, трымаўся за комін і кашляў. Цяпер ужо можна было не стрымлівацца і накашляцца ўволю. Быкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
панавя́зваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
1. чаго. Зрабіць шляхам вязання многа чаго‑н. Панавязваць пальчатак.
2. што. Пачапіць, завязаць што‑н. усім, многім. Панавязваць званкі на шыю жывёле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)