Verbum

ду́ма¹, -ы, мн. -ы, дум, ж.

1. Роздум, разважанне.

Думу думаць.

2. Жанр украінскай гістарычнай народнай песні.

Казацкія думы.

ду́ма², -ы, мн. -ы, дум, ж.

Назва розных органаў цэнтральнага, а таксама мясцовага кіраўніцтва ў Расіі ў розныя часы.

Дзяржаўная д.

Баярская д.

Гарадская д.

|| прым. ду́мны, -ая, -ае і ду́мскі, -ая, -ае.

Думныя баяры.

Думскі дэпутат.

ду́мацца, -аецца; безас., незак.

1. Уяўляцца ў думках, здавацца.

Мне думаецца, што ўсё будзе добра.

2. Аб стане роздуму, разважання.

У дарозе добра думаецца.

ду́маць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. аб кім-чым, над чым і без дап. Раздумваць, мысліць, разважаць.

Многа думаў аб жыцці.

Д. над задачай.

2. Меркаваць, прытрымлівацца якой-н. думкі.

Думаю, што справа гэта не заслугоўвае ўвагі.

3. з інф. Мець намер што-н. зрабіць.

Думаю застацца дома.

4. на каго (што). Падазраваць, лічыць вінаватым у чым-н.

Дарэмна на яго д.

5. аб кім-чым. Клапаціцца, турбавацца.

Трэба д. аб дзецях.

◊

І думаць няма чаго (разм.) — пра поўную немагчымасць зрабіць што-н.

І не думай (разм.) — пра катэгарычную забарону рабіць што-н.

Трэба думаць (разм.) — напэўна, мабыць, хутчэй за ўсё.

|| зак. паду́маць, -аю, -аеш, -ае (да 1, 3—5 знач.).

|| наз. ду́манне, -я, н. (да 1 знач.).

ду́мка, -і, ДМ -мцы, мн. -і, -мак, ж.

1. Тое, што склалася ў працэсе мыслення, разважанняў.

Слушная д.

Новая д.

2. Ідэя, намер, жаданне.

З’явілася д. напісаць рэцэнзію на кнігу.

3. Погляд на што-н., меркаванне аб чым-н.

Мы з вамі адной думкі.

○

Грамадская думка — погляд шырокіх колаў грамадскасці на што-н.

◊

Без задняй думкі — шчыра, без скрытага намеру.

дунга́не, -га́н, адз. дунга́нін, -а, м.

Народ, які жыве невялікімі групамі ў Казахстане, Кыргызстане, Узбекістане, Паўночным Кітаі.

|| ж. дунга́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. дунга́нскі, -ая, -ае.

ду́пель, -я, мн. -і, -яў, м.

Балотная птушка сямейства сяўцовых з доўгай тонкай дзюбай.

|| прым. дупялі́ны, -ая, -ае.

дуплава́ты, -ая, -ае.

3 дуплом або некалькімі дупламі.

Дуплаватае дрэва.

|| наз. дуплава́тасць, -і, ж.

дупле́т, -а, М -ле́це, мн. -ы, -аў, м.

У більярднай гульні: удар, калі шар трапляе ў лузу, адскочыўшы ад борта пад ударам другога шара.

|| прым. дупле́тны, -ая, -ае.

дупло́, -а́, мн. ду́плы і (з ліч. 2, 3, 4) дуплы́, ду́плаў, н.

1. Пустата ў ствале дрэва на месцы выгніўшай драўніны.

Вавёрка жыве ў дупле.

2. Адтуліна, дзірка ў зубе (разм.).