таўтало́гія
(п.-лац. tautologia, ад гр. tauto = тое самае + logos = слова)
паўтарэнне таго ж самага іншымі словамі.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
шара́да
(фр. charade)
загадка, у якой загаданае слова падзяляецца на часткі з наданнем ім значэнняў самастойных слоў.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
erz=, Erz=
прыстаўка прыметнікаў і назоўнікаў, якая ўзмацняе значэнне слова: Érzfeind закля́ты во́раг
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
і́менна, часц.
1. Падкрэслівае які-н. член сказа, азначае: якраз.
І. ў яго лабараторыі атрымалі першыя станоўчыя вынікі.
2. Ужыв. пры далучэнні сказа або асобных членаў сказа, якія растлумачваюць, удакладняюць выказаную думку.
Прыйшлі ўсе, а і.: сябры, сваякі, вучні.
3. Ужыв. як сцвярджальнае слова са знач.: так, сапраўды так.
Вось і. — ехаць трэба па цаліку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
ну², часц.
1. пыт., часта ўжыв. з папярэднім «ды». Выражае здзіўленне сказаным, па знач. адпавядае словам «няўжо», «ці праўда?»
Чуў, што сусед жэніцца? — Ды ну?
2. узмацн. Надае сказам большую выразнасць, падкрэслівае значэнне таго ці іншага слова.
Дзяўчына, ну, як лялька!
3. сцвярдж. Так, ага, але (разм.).
Ці праўда, што ты цяпер камерцыйны дырэктар? — Ну.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
наадваро́т, прысл.
1. У адваротным напрамку.
Прачытаць слова н.
2. Зусім інакш, не так, як трэба.
Зрабіць усё н.
3. у знач. пабочн. сл. У процілегласць таму, што сказана.
Аб’ём будаўніцтва не стаў меншым, а, н., узрос.
4. у знач. супраціўнай часц. Зусім не.
Я вам не перашкоджу? — Н., я вельмі рады бачыць вас.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
параўна́нне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. гл. параўнаць.
2. Слова або выраз, які змяшчае прыпадабненне аднаго прадмета да другога.
Народная творчасць багата параўнаннямі.
◊
У параўнанні з кім-чым — ужыв. ў знач. прыназ.: параўнальна, калі параўнаць.
Сёлета ўраджай вышэйшы ў параўнанні з мінулым годам.
Ён больш дасведчаны ў гэтай справе ў параўнанні з іншымі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
чаму́¹, прысл.
1. пыт. 3 якой прычыны.
Ч. ты спазніўся?
2. адноснае. Ужыв. ў якасці злучальнага слова ў дапаўняльных сказах і адпавядае словам: па якой прычыне.
Маці даведалася, ч. сын спазніўся.
3. у знач. злуч. Далучае сказы са знач. выніку і адпавядае словам: таму, у выніку гэтага.
Бацька захварэў.
Вось ч. не паехаў у горад.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
адступі́цца сов.
1. отступи́ть, отойти́; (в сторону — ещё) посторони́ться;
ён ~пі́ўся да дзвярэ́й — он отступи́л (отошёл) к две́ри;
ён ~пі́ўся, бо ішла́ машы́на — он посторони́лся, так как шла маши́на;
2. перен. отступи́ться;
а. ад свайго́ сло́ва — отступи́ться от своего́ сло́ва;
3. (ад каго) отступи́ться, оста́вить (кого)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
прамы́ в разн. знач. прямо́й;
п. ву́гал — геом. прямо́й у́гол;
п. каўне́р — прямо́й воротни́к;
п. ваго́н — прямо́й ваго́н;
~мо́е папада́нне — прямо́е попада́ние;
~мо́е вы́барчае пра́ва — прямо́е избира́тельное пра́во;
~мо́е дапаўне́нне — грам. прямо́е дополне́ние;
○ ~ма́я кі́шка — анат. пряма́я кишка́;
◊ у ~мы́м сэ́нсе сло́ва — в прямо́м смы́сле сло́ва
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)