1. Які жыве гуртам, чарадою. Стадны характар жыцця першабытнага чалавека.// Уласцівы гурту. Стадны інстынкт.
2.перан. Які вызначаны несвядомым падпарадкаваннем паводзінам гурту. І ўсіх, як мне здавалася, распірала большае ці меншае пачуццё стаднай узбуджанасці з прычыны такой перамены ў агульным жыцці горада.Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упа́дніцтва, ‑а, н.
Погляды, настроі, характэрныя для ідэалогіі, палітыкі, культуры класаў, што сыходзяць з гістарычнай арэны, для перыядаў упадку ў якой‑н. галіне грамадскага жыцця. Сацыяльнае.. прагназіраванне пераважнай большасці буржуазных філосафаў і сацыёлагаў адрозніваецца рысамі песімізму, упадніцтва, бо капіталістычная сістэма, яе ідэалогія перажываюць глыбокі крызіс.«Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
wében
*
1.
vt
1) ткаць
2) пле́сці кару́нкі [павуці́ну]
Spítzen ~ — пле́сці кару́нкі
2.
(sich):
sich ~ und wírken — паэт. быць по́ўным жыцця́ і эне́ргіі
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Wíege
f -, -n калы́ска
von der ~ an — з мале́нства
von der ~ bis zur Báhre [bis zum Grábe] — ад калы́скі да магі́лы, на праця́гу ўсяго́жыцця́
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
leprós
a пракажо́ны, струпля́вы =lerсуф. назоўнікаў м. р., утварае назвы людзей паводле іх роду дзейнасці, спосабу жыцця: Spórtler m спартсме́н, спарто́вец
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
прыстасава́цца, ‑суюся, ‑суешся, ‑суецца; зак.
1. Асвоіўшыся з чым‑н., набыць навыкі, уменне жыць, працаваць, абыходзіцца ў пэўных абставінах. Шмат якія пароды дзікіх жывёл звяліся. Іншыя прыстасаваліся да новых умоў жыцця.В. Вольскі.Яго заскарузлы розум змушан быў паварушыцца і накіраваць мыслі крыху ў іншы бок, каб лаўчэй прыстасавацца да гэтага вандроўніцкага жыцця і не згінуць.Колас.//Пагард. Скрываючы свае намеры, погляды, пачаць дзейнічаць па-новаму ў новых абставінах. — Гэта.. [Аляксей Ісаевіч] прыстасаваўся ўжо. Калі нашы вернуцца, дык скажа: я быў чысцільшчыкам, — выказаў здагадку Петрык.Хомчанка.
2. Прымасціцца, прыладзіцца дзе‑н. Калі позна ноччу былі памыты ўсе катлы.., Пасмітны прыстасаваўся ў куточку, выняў запаветны сшытак і пачаў пісаць.Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
патрабава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; незак.
1.чаго і са злуч. «каб». Прасіць у катэгарычнай форме, будучы ўпэўненым у сваім праве на тое, каб гэта просьба была выканана.
П. дакладнасці.
П. чыіх-н. тлумачэнняў.
2.чаго ад каго-чаго. Чакаць праяўлення якіх-н. уласцівасцей, дзеянняў.
Чытач патрабуе ад пісьменніка праўдзівага адлюстравання жыцця.
3.каго-што. Мець патрэбу ў кім-, чым-н.
Яго здароўе патрабуе цёплага клімату.
Работа патрабуе кваліфікаванага кіраўніка.
|| наз.патрабава́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пра́ца, -ы, ж.
1. Чалавечая дзейнасць, накіраваная на стварэнне пры дапамозе прылад вытворчасці матэрыяльных і духоўных каштоўнасцей, неабходных для жыцця людзей.
Фізічная п.
Разумовая п.
Людзі працы (працоўныя; высок.). Падзел працы.
Прылады працы.
2. Работа, занятак.
Цяжкая сялянская п.
Аплаціць за працу.
3.мн. -ы, прац. Вынік разумовай дзейнасці, твор.
Навуковая п.
Спіс друкаваных прац.
4. Тое, што і работа (у 3 знач.).
Хадзіць на працу.
|| прым.працо́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Працоўная кніжка (дакумент аб працоўным стажы).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уве́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак.
1.аб кім-чым, пра каго-што і з дадан. Атрымаць звесткі пра каго-, што-н.; выведаць што-н., дазнацца.
У. пра смерць (аб смерці) знаёмага.
У., што здарылася.
2.каго-што і з дадан. Набыць веды адносна чаго-н.; атрымаць належнае ўяўленне пра каго-, што-н.
У. шмат новага з кніг і часопісаў.
У. людзей.
У. цану жыцця.
3.што. Зазнаць, зведаць, перажыць.
У. многа гора.
|| незак.уве́дваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
біясфе́ра
(ад гр. bios = жыццё + sphaira = шар)
вобласць распаўсюджання жыцця на зямным шары, якая ахоплівае верхнюю частку літасферы, гідрасферу і трапасферу.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)