Verbum

цыкло́н, -а і -у, м.

1. -у. Віхравы бурны рух атмасферы ў вялікім радыусе, утвораны вакол месцаў з нізкім атмасферным ціскам.

2. -а. Апарат для аддзялення цвёрдых часціц ад газу.

|| прым. цыкло́нны, -ая, -ае, цыклана́льны, -ая, -ае і цыклані́чны, -ая, -ае.

Цыклонны вецер.

Цыкланічная дзейнасць (узнікненне цыклонаў і антыцыклонаў).

член-карэспандэ́нт, чле́на-карэспандэ́нта, мн. чле́ны-карэспандэ́нты, чле́наў-карэспандэ́нтаў, м.

Акадэмічнае вучонае званне, ніжэйшае за акадэміка (правадзейнага члена), якое носяць прызнаныя вучоныя або дзеячы мастацтваў, выбраныя агульным сходам якой-н. акадэміі ў яе склад без права рашаючага голасу (у адрозненне ад правадзейных членаў акадэміі).

|| прым. член-карэспандэ́нцкі, -ая, -ае.

чырво́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Назва замежных залатых манет (дукатаў, цэхінаў) у дапятроўскай Расіі.

2. Найменне рускіх залатых манет 3-рублёвай і 5-рублёвай вартасці ў 18—19 стст.

3. 3 1922 г. да 1947 г.: грашовы крэдытны білет у 10 рублёў.

|| прым. чырво́нцавы, -ая, -ае.

шафра́н, -у, м.

1. Паўднёвая травяністая расліна сямейства касачовых, а таксама рыльцы яе кветак, высушаныя і расцёртыя на парашок, якія выкарыстоўваюцца як вострая прыправа і фарбавальнік.

2. Гатунак яблыкаў.

|| прым. шафра́навы, -ая, -ае і шафра́нны, -ая, -ае (да 2 знач.).

Шафранавы або шафранны колер (аранжава-жоўты з карычневым адценнем).

шпу́лька, -і, ДМ -льцы, мн. -і, -лек, ж.

1. Невялікі, звычайна драўляны цыліндр, на які намотваецца што-н.

Ш. нітак.

2. Прыстасаванне ў швейных, ткацкіх і пад. машынах для намотвання нітак.

3. Тое, што і шпуля (у 3 знач.; спец.).

|| прым. шпу́лечны, -ая, -ае і шпу́лькавы, -ая, -ае.

штанда́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. У некаторых арміях: палкавы сцяг у кавалерыйскіх часцях або сцяг як знак дзяржавы ці грамадскай арганізацыі.

2. У царскай Расіі і некаторых краінах: сцяг кіраўніка дзяржавы (манарха, прэзідэнта), які паднімаецца ў месцы яго знаходжання.

3. Сцяг (паэт.).

|| прым. штанда́рны, -ая, -ае.

электры́чнасць, -і, ж.

1. Сукупнасць з’яў, у якіх выяўляецца існаванне, рух, узаемадзеянне зараджаных часціц.

Вучэнне аб электрычнасці.

2. Энергія, што атрымліваецца ў выніку выкарыстання такіх з’яў.

Прымяненне электрычнасці ў тэхніцы.

3. Асвятленне, атрыманае на аснове гэтай энергіі.

Запаліць э.

|| прым. электры́чны, -ая, -ае.

Э. зарад.

Э. ток.

Электрычная лямпа.

эліксі́р, -у, м.

1. Выцяжка з раслін або моцны настой на спірце, кіслотах і пад., ужыв. ў медыцыне, касметыцы.

Рамонкавы э.

2. перан. Пра тое, што бадзёрыць, дае тонус жыццю.

Узбадзёрыцца эліксірам.

◊

Эліксір жыцця — чарадзейны напітак, які імкнуліся атрымаць алхімікі для таго, каб захаваць маладосць.

|| прым. эліксі́рны, -ая, -ае.

ная́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. У старажытнагрэчаскай міфалогіі: німфа рэк і ручаёў.

2. Аднагадовая водная травяністая расліна сямейства наядавых, якая мае тонкае разгалінаванае сцябло і малапрыкметныя адзіночныя кветкі.

3. Лічынка страказы (а таксама аўсяніка, вяснянкі), якая жыве ў вадаёмах.

|| прым. ная́давы, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

ня́нька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.

1. Жанчына, якая даглядае дзяцей у сям’і.

Пайсці ў нянькі.

Дзе нянек многа, там дзіця бязнога (прыказка).

2. перан. Той, хто апякае каго-н., клапоціцца пра каго-н.

|| ласк. ня́ня, -і, мн. -і, нянь, ж. (да 1 знач.).

|| прым. ня́ньчын, -а.