пра́дзедаўскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прадзеда; які належыць, уласцівы прадзеду (у 1 знач.).
2. Які належыць, уласцівы прадзедам, продкам; старадаўні. Выхоўвалася Паўлінка ў сям’і, дзе непарушнымі былі прадзедаўскія маральныя ўстоі. Ярош.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грашо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да грошай, выражаецца ў грашах. Грашовыя знакі. Грашовы даход. Грашовая рэформа.
2. Які служыць для захоўвання грошай. Грашовая скрынка.
3. Які мае многа грошай; багаты. Грашовы чалавек.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
духавы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які дзейнічае пры дапамозе ўдзімання паветра (пра музычныя інструменты). Духавыя музычныя інструменты. // Які складаецца з духавых інструментаў. Духавы аркестр.
2. Які дзейнічае пры дапамозе нагрэтага паветра. Духавы прас. Духавая печ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
азнача́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Даступны для азначэння, які можа быць азначаны, які мае ў сабе азначэнне каго‑, чаго‑н. Азначальная табліца сямействаў раслін.
2. Які з’яўляецца азначэннем (у 2 знач.). Азначальны сказ. Азначальны займеннік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэ́кставы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да тэксту (у 1, 2 знач.). Тэкставыя варыянты. // Які змяшчае тэкст. Тэкставая фотатэлеграма.
2. Спец. Які з’яўляецца тэкстам (у 4 знач.). Тэкставы шрыфт. // Выкананы тэкстам. Тэкставы набор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
піяне́р, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Чалавек, які адным з першых прыйшоў і пасяліўся ў новай недаследаванай краіне, мясцовасці.
2. перан. Чалавек, які паклаў пачатак чаму-н. новаму ў якой-н. галіне (кніжн.).
Піянеры генетыкі.
3. Член дзіцячай арганізацыі ў былым СССР і шэрагу дзіцячых арганізацый у інш. краінах.
|| ж. піяне́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак (да 1 і 3 знач.).
|| прым. піяне́рскі, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гара́чы, -ая, -ае.
1. Які мае высокую тэмпературу, моцна нагрэты.
Гарачая пліта.
Гарачае лета.
Г. цэх (таксама перан.: увогуле шкодная вытворчасць). Падаць гарачае (наз.). Гарачая апрацоўка металаў.
2. перан. Поўны сілы, страсны, палкі.
Г. заступнік.
3. перан. Вельмі напружаны, які праходзіць у інтэнсіўным, напружаным рытме.
Гарачая работа.
Г. бой.
Гарачая пара жніва.
4. перан. Запальчывы, нястрыманы.
◊
Гарачая галава — пра залішне паспешлівага, нястрыманага чалавека.
Па гарачых слядах — адразу.
Пад гарачую руку (разм.) — у момант злосці, раздражнення.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
каска́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.
1. Натуральны або штучны вадаспад з уступамі.
2. перан., чаго. Імклівая, нястрымная плынь чаго-н.
К. слоў.
3. Акрабатычны прыём, які імітуе падзенне з чаго-н. (з каня, веласіпеда, турніка і інш.; спец.).
4. У аперэце: хуткі танец, які суправаджаецца спевамі.
5. У тэхніцы: група паслядоўна звязаных і аб’яднаных у адну сістэму аднатыпных прыстасаванняў, збудаванняў і пад. (спец.).
К. гідраэлектрастанцый.
|| прым. каска́дны, -ая, -ае.
Каскадныя электрастанцыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэакты́ўны¹, -ая, -ае (спец.).
1. гл. рэактывы.
2. Які мае адносіны да ўтварэння такога руху, пры якім на цела, што рухаецца, дзейнічае сіла выцякаючага з яго струменя газу, пары, накіраваная ў бок, супрацьлеглы руху.
Р. рух.
Р. рухавік.
Р. самалёт (з рэактыўным рухавіком). Рэактыўная артылерыя.
3. Здольны рэагаваць на знешнія ўздзеянні, які наступае пад уплывам знешніх уздзеянняў.
Р. стан (расстройства псіхічнай дзейнасці, выкліканае эмацыянальным узрушэннем).
|| наз. рэакты́ўнасць, -і, ж. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
салаве́й, -лаўя́, мн. -лаўі́, -лаўёў, м.
1. Буравата-шэрая маленькая пеўчая птушка атрада вераб’інападобных, якая вылучаецца прыгожым спевам.
Ля рэчкі зацёхкаў с.
2. перан. Пра чалавека, які славіцца чыстым, прыгожым голасам, выключным вакальным майстэрствам (разм.).
3. перан. Пра гаваруна, балбатуна, які прыгожа гаворыць, многа абяцае (іран.).
◊
Пець (залівацца) салаўём — гаварыць красамоўна, з захапленнем.
|| ласк. салаве́йка, -і, мн. -і, -аў, м. і сало́ўка, -і, мн. -і, -аў, м. (нар.-паэт.).
|| прым. салаўі́ны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)