Verbum

славя́не, -вя́н, адз. славяні́н, -а, м.

Адна з самых вялікіх у Еўропе груп роднасных па мове і культуры народаў (беларусы, палякі, балгары і інш.), якія ўтвараюць тры галіны: усходне-, заходне- і паўднёваславянскую.

|| ж. славя́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. славя́нскі, -ая, -ае.

Славянскія мовы.

С. эпас.

слі́на, -ы, ж.

Цягучая вадкасць, якая выдзяляецца ў поласці рота чалавека і жывёлы і садзейнічае змочванню і пераварванню ежы.

◊

Глытаць сліну — з зайздрасцю, з прагнасцю глядзець на што-н. смачнае, прывабнае, але недаступнае.

Пырскаць слінай — гаварыць узрушана, з гневам, абурэннем і пад.

|| прым. слі́нны, -ая, -ае.

Слінныя залозы.

спаві́ць, спаўю́, спаўе́ш, спаўе́; спаўём, спаўяце́, спаўю́ць; спаві́ў, -віла́, -ло́; спаві́; спаві́ты; зак., каго (што).

1. Загарнуць дзіця ў пялёнкі і звязаць спавівачом.

С. дзіця.

2. Абвіць, аплесці чым-н.; абхапіць.

Сухое галлё спавіта павуціннем.

|| незак. спавіва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. спавіва́нне, -я, н.

|| прым. спавіва́льны, -ая, -ае.

станда́рт, -у, М -рце, мн. -ы, -аў, м.

1. Тыпавы ўзор, мадэль, якім павінна адпавядаць што-н. сваім памерам, формай, якасцю і пад.

Зацверджаны с. вырабаў.

2. перан. Тое, што не мае ў сабе нічога арыгінальнага, своеасаблівага, творчага.

Дзейнічаць па стандарце.

|| прым. станда́ртны, -ая, -ае (да 1 знач.).

стры́жань, -жня, мн. -жні, -жняў, м.

1. Прадмет прадаўгаватай формы, які звычайна з’яўляецца воссю або асновай чаго-н.

Пластмасавы с.

С. шарыкавай ручкі (напоўнены чарнільнай пастай).

2. перан., чаго. Асноўная, галоўная частка чаго-н.

С. усяго рамана — тэма народнай вайны.

|| прым. стрыжнёвы, -ая, -ае.

Стрыжнёвы громаадвод (заземлены металічны стрыжань).

стэнд, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

1. Шчыт, стойка, на якія выстаўляюцца прадметы для азнаямлення.

Стэнды з кнігамі.

2. Спецыяльная ўстаноўка для зборкі і выпрабавання машын.

Кантрольна-праверачны с.

3. Спецыяльна абсталяванае месца для спартыўнай і вучэбнай стральбы шротам па мішэнях-талерачках.

|| прым. стэ́ндавы, -ая, -ае.

субстра́т, -у, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м. (спец.).

1. Тое, што ляжыць у аснове якіх-н. утварэнняў, з’яў.

Мінеральны с. глебы.

2. Пажыўнае асяроддзе, дзе развіваюцца якія-н. арганізмы.

3. Элементы мовы папярэдняга насельніцтва дадзенай тэрыторыі, якія захаваліся ў мове прышэльцаў.

Кельцкі субстрат.

|| прым. субстра́тны, -ая, -ае.

сука́ць, сучу́, су́чаш, су́ча; су́каны; незак., што.

1. Звіваць некалькі нітак у адну.

С. дратву.

2. чым. Перабіраць, матляць нагамі (пра малых дзяцей).

Хлопчык суча ножкамі.

|| зак. ссука́ць, ссучу́, ссу́чаш, ссу́ча; ссу́каны (да 1 знач.).

|| наз. сука́нне, -я, н.

|| прым. сука́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Сукальная машына.

сяло́, -а́, мн. сёлы і (з ліч. 2, 3, 4) сялы́, сёл, н.

1. Вялікая вёска, гаспадарчы і адміністрацыйны цэнтр сельскага раёна для навакольных паселішчаў, а таксама любы населены пункт негарадскога тыпу.

Працаўнікі сёл.

2. зб. Сельская мясцовасць, яе жыхары.

Культурная работа на сяле.

|| прым. се́льскі, -ая, -ае.

тало́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Частка якога-н. дакумента, якая аддзяляецца ад цэлага або, наадварот, застаецца пасля аддзялення, а таксама кантрольны лісток на атрыманне чаго-н., карыстанне чым-н.

Т. на праезд.

Адрыўны т.

Т. на дровы.

|| памянш. тало́нчык, -а, мн. -і, -аў, м.

|| прым. тало́нны, -ая, -ае.