Звязаны з вытворчасцю, вырабам цэменту. Цэментны завод.// Які зроблены, складаецца з цэменту. Цэментная сумесь. Цэментная пляцоўка. □ [Канвеер] аўтаматычна .. падае на рабочае месца каменшчыка цэментны раствор і цэглу.«Беларусь».Вуліцы і дарожкі заасфальтаваны або ўкладзены цэментнымі плітамі.Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шанта́ж, ‑у, м.
Запалохванне каго‑н. пагрозай выкрыцця або паведамлення якіх‑н. непажаданых звестак з мэтай вымагання чаго‑н. Палітычны шантаж. □ [Чарнавус:] Гэта гісторыя з Зёлкінай — сапраўды дзіўная гісторыя! [Вера:] Вельмі дзіўная. Я думаю, ці не шантаж тут які-небудзь?Крапіва.
[Фр. chantage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
юбіле́й, ‑ю, м.
Гадавіна дзейнасці каго‑н. або існавання чаго‑н., якая вылічваецца звычайна дзесяцігоддзямі, стагоддзямі і ўрачыста адзначаецца грамадскасцю. Юбілей вучонага. 900‑гадовы юбілей Мінска. □ Мой край юбілей адзначае І славіць здабыткі свае.Астрэйка.// Урачыстасці, прысвечаныя такой гадавіне.
[Ад лац. jubilaeus annus — юбілейны год.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
язмі́н, ‑у, м.
1. Дэкаратыўны куст сямейства каменяломнікавых з белымі пахучымі кветкамі, сабранымі ў невялікія гронкі. Зноў пахне ў руках тваіх язмін — Майго юнацтва весняга ўспамін.Лойка.
2. Субтрапічны куст сямейства маслінавых з пахучымі белымі, жоўтымі або чырванаватымі кветкамі.
[Фр. jasmin.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
pearl
[pɜ:rl]1.
n.
1) пэ́рла, пэ́рліна f.
genuine pearls — запра́ўдныя пэ́рлы
2) кро́пля расы́, расі́нка f.; сьляза́f.
3) = mother-of-pearl ма́ціца f., пэрламу́тар -ру m.
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
portion
[ˈpɔrʃən]1.
n.
1) ча́стка f.; надзе́л -у m. (са спа́дчыны), спа́дчына f.
2) по́рцыя f. (напр.е́жы)
3) паса́г -у m.
4) до́ля f., лёс -у m.
2.
v.
1) дзялі́ць на ча́сткі, по́рцыі або́ надзе́лы
2) дава́ць як нале́жную ча́стку (надзе́л са спа́дчыны або́ паса́г)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
Вато́ўка ’ватнік, ватоўка’ (БРС); ’адзежына на ваце’ (Бяльк., Нас., Касп.); ’кароткая вопратка на ваце’ (Жд., Шат.); ’верхняя жаночая вопратка кароткага памеру з купленага матэрыялу’ (Інстр. I, 76). Рус.дыял. (смал.; у рус. гаворках Літвы; гл. СРНГ) вато́вка. Зыходзячы з геаграфіі, рус. слова ўзята з бел. У бел. мове або ўтварэнне ад вато́вы ’з ваты’ (гл. БРС), або прамое запазычанне з польск.watówka ’тс’. Гэту апошнюю версію падтрымлівае і тое, што націск прыметніка вато́вы дакладна адпавядае польскаму watowy. Гл. Кюнэ, Poln., 113.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Казе́льчык ’конік’ (ашм., смарг., Шатал.). Рэгіянальнае ўтварэнне ад асновы казёл- ’маленькі казёл’, што або паводле паводзін насякомага, якое скача, або семантычная калька ці субстытуцыя такіх назваў, як конік, кабылка і пад. Звяртае на сябе ўвагу заходні рэгіён фіксацыі лексемы, аднак структурныя адпаведнікі ёсць і ў рус. гаворках. З суседніх можна прывесці смал.козельчик ’казляня’, росл., смал. ’узоры, якія маюць выгляд рагулек’, бран. ’дэталь калаўрота’, смал. ’кветка’, ’грыб масляк’; гэтыя прыклады сведчаць, што бел.казельчык магло быць пераносам з *казельчык ’казляня’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Папе́ра ’матэрыял для пісьма, друку, малявання і пад.; пісьмовы дакумент афіцыйнага характару; пераважна мн. (папе́ры) розныя лісты з рукапісным або друкаваным тэкстам’, дыял.папе́р, папя́р. Ст.-бел.паперъ (XVI ст., Булыка, Запазыч., 236). Рус.дыял.арл., чарніг.папе́ра, укр.папі́р, папі́ра, ст.-рус.поперъ (XVI або XVII ст.). Ва ўсх.-слав. з польск.papier, якое з ням.Papier ’папера’ < лац.papȳrus < грэч.πάπῡρος егіпецкага паходжання (Кюнэ, Poln., 85; Брукнер, 394; Фасмер, 3, 200). З польск.papiernia паходзіць і папе́рня ’папяровая фабрыка’ (Гарэц.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Стрэмялі́на ‘брызгліна, Enonymus L.’ (гродз., Кіс.). Відаць, да стрэмя (гл.), паводле знешняга падабенства пладоў, параўн.: “каробачка, выспеўшы, лопаецца, і чорнае насенне вісіць некаторы час на валокнах”, гл. Янышкава, Этимология–1985, 42. Параўн. таксама польск.trzemielina ‘тс’, якое выводзяць з przemielina (Махэк, Jména, 141–142) або ад trzmiel ‘чмель’ (з-за двухколернасці чмялёў), гл. Брукнер, 581. Гл., аднак, польск.дыял.strzemielina ‘брызгліна’ (Варш. сл., калі гэта не з беларускай), што пацвярджае зыходную сувязь з *(s)tremęабо другаснае з ім збліжэнне.