на́ледзь, ‑і, ж.
Ледзяное цела, якое ўтвараецца ў выніку замярзання рачных або падземных вод, якія выйшлі на паверхню (пераважна ў зоне вечнай мерзлаты). // Слой лёду рознай таўшчыні, які намярзае на чым‑н. Велізарная наледзь расла вакол вадакачкі. Лынькоў. Алесь кленчыць на лаве перад акном і праз наледзь глядзіць на цудоўнае неба на захадзе. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пара́ніцца 1, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Параніць сабе якую‑н. частку цела. [Майка:] Што ж цяпер рабіць?.. Я завяжу табе руку паловай гэтай мантыльі. І кроў цячы не будзе, і ніхто не даведаецца, што ты параніўся. Караткевіч.
пара́ніцца 2, ‑нюся, ‑нішся, ‑ніцца; зак.
Разм. Прыйсці раней, чым належыць. Асеннія халады ў гэтым годзе параніліся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пацяжэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.
1. Зрабіцца цяжкім, цяжэйшым. Налітыя сокам каласы схіліліся долу і, абмытыя вячэрняй расой, пацяжэлі. Чарнышэвіч. // Стаць грузным, цяжкім. Хада .. [Грэчкі] пацяжэла. Мележ.
2. Стаць вялым, страціць рухомасць (ад болю, стомленасці і пад.). Хоць пацяжэлі рукі, цела, ногі І ўжо узняцца мы не мелі змогі, А вочы пільна паглядалі ўдалеч. А. Астапенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ура́нні, прысл.
Абл. Раніцай. Амаль ніхто не спаў, бо ўсе ведалі, што ўранні пачнецца бой за Мінск. Мележ. Восень. Уранні дзеткам не так смачна і доўга спіцца, як увесну і ўлетку. Гарэцкі. Стала холадна, усё цела працялі дрыжыкі: і не так ад таго, што вада ўранні халодная, як ад трывогі — што там, за ракой? Кухараў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цвёрда прысл, цвёрды
1. fest, hart; steif, starr (пераплёт і г. д.);
цвёрдае це́ла féster Körper, Féstkörper m -s, -;
цвёрды зы́чны фан hárter Konsonánt;
2. перан (трывалы) fest, stándhaft; únerschütterlich (непахісны);
цвёрдыя цэ́ны féste Préise;
стаць цвёрдай наго́й fésten Fuß fássen
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
зляце́ць сов.
1. (летя, опуститься) слете́ть; (о птицах — ещё) спорхну́ть;
2. (взлетев, покинуть какое-л. место) слете́ть, улете́ть;
ка́чкі адгэ́туль зусі́м ~це́лі — у́тки отсю́да совсе́м слете́ли (улете́ли);
3. разг. (упасть сверху) слете́ть;
кні́жка ~це́ла з палі́цы — кни́га слете́ла с по́лки;
4. (сорваться со своего места, отделившись от чего-л.) слете́ть;
папе́ры ~це́лі са стала́ — бума́ги слете́ли со стола́;
ко́ла ~це́ла — колесо́ слете́ло;
5. перен., прост. (лишиться должности) слете́ть;
6. (быстро спуститься) слете́ть;
хло́пец кулём ~це́ў з пе́чы — ма́льчик ку́барем слете́л с пе́чи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (актуальны правапіс)
адыябаты́чны
(фр. adiabatique, ад гр. adiabatos = непераходны)
фіз. а. працэс — змены стану фізічнага цела, якія адбываюцца без цеплаабмену з навакольным асяроддзем.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
альбе́да
(п.-лац. albedo = белізна, ад лац. albus = белы)
велічыня, якая характарызуе здольнасць паверхні якога-н. цела адбіваць прамянёвую энергію Сонца.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
амбулакра́льны
(ад лац. ambulacrum = хаджэнне);
а-ая сістэма — сістэма органаў руху ігласкурых, якая ўтварылася ў выніку складанай дыферэнцыяцыі другаснай поласці цела.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ао́рта
(н.-лац. aorta, ад гр. aorte)
галоўная артэрыя крывяноснай сістэмы, якая ідзе ад сэрца і забяспечвае ўсе органы цела кроўю.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)