лапатлі́вы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які бесперастанку лапоча, трапечацца; шумлівы. Абапал машыны цягнуліся вузлаватыя дубы, шызыя танклявыя грабы, несціханыя лапатлівыя асіны. Мележ.
2. Схільны многа і бесперастанку гаварыць; балбатлівы. Клопікаў збіраўся .. вызверыцца на гэтае лапатлівае стварэнне [Любку], але афіцэр лагодна махнуў рукой. Лынькоў. // Несціханы, шумны, балбатлівы. Антон, стомлены лапатлівай .. гаворкаю, маўчыць. Вітка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мармыта́ць, ‑мычу, ‑мычаш, ‑мыча; незак.
Гаварыць ціха і невыразна; бубніць. Чалавек стаяў, прыпёршыся да варот, цяжка варушыўся і мармытаў сабе нешта пад нос. Зарэцкі. Платон нешта мармыча, пераварочваецца на другі бок і засынае зноў. Пестрак. Гартаю тоўсты сшытак у клетку.. Там сапраўды вершы.. — Ану, не мармычы, чытай уголас! — падганяюць хлопцы. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пагаво́рваць і пагава́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Гаварыць аб чым‑н. час ад часу або з некаторага часу. Тут усе пагаворваюць аб салігорскім народным тэатры. Кулакоўскі. Шмат хто з калгаснікаў, у якіх хаты старыя, сталі пагаварваць адносна пабудовы камяніц. Гурскі. // Перадаваць чуткі. У раёне пачалі пагаворваць пра з’яўленне банды. Паслядовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расшпілі́ць, ‑пілю, ‑піліш, ‑піліць; зак., што.
Раз’яднаць што‑н. зашпіленае. Расшпіліць паліто. □ Нешта перашкодзіла старому гаварыць, ён задыхнуўся, расшпіліў каўнер. Бажко. Я расшпіліў кабуру, дастаў браўнінг і стрэліў у гадзюку. Мікуліч. // Вызваліць, раскрыць засцежку (гаплікі, гузікі і пад.), каб раз’яднаць зашпіленае. Заслонаў сеў за стол, расшпіліў гузікі кажушка і загаварыў. Шчарбатаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Растаба́рваць, ростаба́рваць ’весці пустыя размовы, доўга разважаць’ (ТС). Да незафіксаванага, але цалакам верагоднага *таба́рыць, калі ўзяць пад увагу рус. ніжагар. таба́рить пры рус. літар. і дыял. растаба́ривать, растаба́рывать, растаба́ровать ’размаўляць; балбатаць; жартаваць; выхваляцца’. Бяспрэфіксны дзеяслоў Фасмер (4, 6) схільны звязваць са ст.-яўр. dibbēr ’гаварыць’ і dāꞵār ’слова, вестка’, адкуль яўр.-ням. dibbern, döbern ’гаварыць’ (там жа, 3, 434), што, зразумела, вельмі няпэўна. Трубачоў (там жа) прапанаваў бачыць тут прэфіксальныя вытворныя ад асновы бар‑, рыфмаванага варыянта тар‑, параўн. тарыбары (гл.). Гл. таксама раздабарваць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Ла́галіць, драг. лііголыты ’ўпрошваць’ (Клім.). У выніку страты пачатковага г (гл. Карскі, 1, 371) ад глаголіць (глсі‑ голыты) < прасл. gol‑gol‑iti ’гаварыць’. Адносна семантыкі гл. Мартынаў, Лекс. взаим., 170–172.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тарабосі́ць ’тараторыць, гаварыць абы-што’ (ТС). Звязана з тараба́ніць 1 (гл.), утварэнне з экспрэсіўным суф. ‑ос‑, параўн. славен. trbosati ’стукаць дзвярыма’; першапачаткова, магчыма, у назоўніку *тарабос, як у фігос, п’янтос, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
clearly [ˈklɪəli] adv. я́сна; выра́зна; гу́чна, зво́нка; зразуме́ла;
see clearly ба́чыць выра́зна;
sing clearly спява́ць зво́нка;
speak clearly гавары́ць выра́зна;
state one’s facts clearly я́сна вы́класці фа́кты;
understand clearly я́сна разуме́ць
2. безумо́ўна; вядо́ма; зразуме́ла; бясспрэ́чна
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
enlarge [ɪnˈlɑ:dʒ] v. павялі́чваць; павялі́чвацца; пабо́льшваць; пабо́льшвацца; пашыра́ць; пашыра́цца
enlarge on [ɪnˌlɑ:dʒˈɒn] phr. v. fml гавары́ць (больш) падрабя́зна;
He enlarged on the last point. Ён больш падрабязна спыніўся на апошнім пункце.
enlarge upon [ɪnˌlɑ:dʒəˈpɒn] phr. v. = enlarge on
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
бубні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; ‑нім, ‑ніце; незак., што і без дап.
Разм.
1. Біць у бубен; барабаніць. [Юрка:] — Нашто вы бубен дасталі? [Жыгунец:] — Бубніць пайду. Чорны. // Ствараць, утвараць гукі, падобныя да гукаў бубна. Аднастайна, сумотна бубніць дождж у шыбы акон. Шамякін.
2. перан. Гаварыць ціха, незразумела, манатонна. Таркевіч рабіў уражанне сярдзітага чалавека. Бровы яго пераважна былі нахмураны, ён меў звычай бубніць і прыгаворваць: «Ці гэта парадак?» Колас. Дастаўшы чыгунок ці якую варэйку, .. [Андрэй Данілавіч] адхопліваў гарачы кружок, заглядваў у пасудзіну і дабрадушна бубніў: «Ну, а тут што ёсць? Чаго нам тут накухарыла?» Ракітны. // Назойліва паўтараць адно і тое ж. — Печаны гад! І зямля іх такіх носіць. Усю дарогу мне бубніў, што вайне канец. С. Александровіч.
•••
Бубніць (сабе) пад нос — гаварыць вельмі ціха, незразумела.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)