кракірава́ць

(фр. croquer)

стукаць сваім шарам у шар праціўніка пры гульні ў кракет.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

мяч, ‑а́, м.

Зроблены з пругкага матэрыялу шар для гульні, які адскаквае пры ўдары аб цвёрдую паверхню. Футбольны мяч. Хакей з мячом.

•••

Кручаны мяч — мяч, які пры палёце круціцца ў бок палёту (пры гульні ў валейбол, тэніс і інш.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зямля́

1. Зямны шар, зямная паверхня (БРС).

2. Савецкая краіна (БРС).

3. Урадлівая ворная зямля; сядзіба (Слаўг.).

Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)

orb

[ɔrb]

n.

1) ку́ля f., шар -а m.

2) нябе́снае це́ла (як со́нца, ме́сяц)

3) Poet. во́ка n., во́чны я́блык

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

ката́ць

1. (шар, мяч) róllen vt; wälzen vt (цяжкі прадмет);

2. (везці) fáhren* vt;

ката́ць каго-н spazíeren fahren*

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс) 

ша́рык м., уменьш. (к шар) ша́рик;

○ чырво́ныя крывяны́я ~кі — кра́сные кровяны́е ша́рики;

бе́лыя крывяны́я ~кі — бе́лые кровяны́е ша́рики

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

*Ашарэ́ніць, ошэрэ́ніць ’абступіць кругом, акружыць натоўпам’ (КСТ). Ад шарэн, чарэн ’шэраг, мноства (звычайна пра грыбы)’; магчыма, звязваецца ў свядомасці з шар ’рад’, шарэнак шарэнга’. Параўн. ачарануць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лу́за ’адтуліна на краі більярднага стала з сеткай, у якую падае шар’ (ТСБМ). Запазычана з польск. łuza ’тс’ праз рус. мову (КЭСРЯ, 248; Крукоўскі, Уплыў, 79).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

сфе́ра ж., в разн. знач. сфе́ра; (о форме тела — ещё) шар м.;

с. ўплы́ву — сфе́ра влия́ния;

зямна́я с. — земна́я сфе́ра; земно́й шар;

адчува́ць сябе́ ў сваёй ~ры — чу́вствовать себя́ в свое́й сфе́ре;

нябе́сная с. — небе́сная сфе́ра;

с. паслу́г — сфе́ра услу́г

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

апі́саны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад апісаць.

2. у знач. прым. Такі, усе стораны, грані якога з’яўляюцца датычнымі да акружнасці, паверхні (пра многавугольнік, мнагаграннік) або на якім ляжаць усе вяршыні ўпісанага многавугольніка, мнагагранніка (пра акружнасць, шар). Апісаны трохвугольнік. Апісаная прызма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)