1.буд, тсперан Fassáde f -, -n, Front f -, -en, Vórderseite f -, -n;
гало́ўны фаса́д Vórderfront f;
пярэ́дні фаса́д Háuptfassade f;
2.спецÁufriss m -es, -e; Vórderansicht f -, -en (чарцяжа)
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
hall
[hɔl]
n.
1) калідо́р -а m.
2) пярэ́дні пако́й; вэстыбю́ль -я m.
3) за́ля f.
concert hall — канцэ́ртная за́ля
4) дом для грама́дзкіх патрэ́баў
5) Brit. унівэрсытэ́цкая стало́вая
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ По́перадзень ’вяз, якім замацоўваюцца галоўкі саней’ (рагач., Сл. ПЗБ), поперэдзень ’пярэдні вяз у санях; дошкі, што кладуцца на перадок воза; пярэдняя вяроўка для ўвязвання сена’ (ТС), попяразань ’галоўкі палазоў’ (лід., Сл. ПЗБ), тюпырыдэнь ’вяроўка для ўвязвання сена, саломы на возе’, драг.попырыднё ’тс’ (кам., Сл. ПЗБ), пдпырыдэй ’тс’, паперадзе^ ’вяроўка-пярэдня’ (свісл., Шатал.). Назва з конфіксам па‑/ па‑ + ‑ень па адносінах да месцазнаходжання: перад, перадок воза, саней і пад. (Сцяцко, Афікс. наз., 242). Параўн. по́парсак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прыпуска́ч ’кіёк, адзін канец якога ўсаджаны ў дзірку навоя і не дае навою круціцца’ (в.-дзв., Шатал.), прыпускні́к ’доўгая палка, якой нацягваюць ніткі асновы’ (віл., Жд. 1), прыпу́снік, пріпу́снік, прыпу́сьнік, прыпуска́льнік, прыпушча́льнік ’кій (клін), які ўтрымлівае кола (пярэдняга) задняга навоя’ (Нік. Очерки, Касп., Сл. ПЗБ; ушац., леп., малін., гарад., ЛА, 4). Параўн. рус.наўг.припуска́ть ’намотваць палатно на пярэдні вал (пры тканні)’, укр.припуща́льник ’шасцярня ў коле пярэдняга навоя ў кроснах’. Вытворныя з рознымі суфіксамі ад прыпуска́ць < пуска́ць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
план, -а, мн. -ы, -аў, м.
1. Чарцёж, які паказвае на плоскасці мясцовасць, збудаванне і пад.
П. зямельнага ўчастка.
2. Загадзя намечаная сістэма мерапрыемстваў, якая прадугледжвае парадак, паслядоўнасць і тэрмін выканання работ.
Вытворчы п.
Працаваць па плане.
Каляндарны п.
3. Праект, праграма якога-н. дзеяння.
П. падарожжа.
4. Узаемнае размяшчэнне частак, паслядоўнасць, сістэма.
П. урока.
5. Месца, размяшчэнне якога-н. прадмета ў перспектыве.
Пярэдні п.
Адысці на задні п. (перан.: страціць актуальнасць, стаць другарадным).
6. Маштаб паказу прадметаў, асоб пры здымках, у творах і пад.
Паказаць што-н. на кінаэкране буйным планам.
7. Галіна праяўлення чаго-н. або спосаб разгляду чаго-н., пункт гледжання (кніжн.).
Роля гераічнага плана ў кінафільме.
У тэарэтычным плане.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
hall[hɔ:l]n.
1.пярэ́дні пако́й; вестыбю́ль
2. калідо́р
3. за́ла;
a concert hall канцэ́ртная за́ла;
the Royal Albert Hall Ро́ял-Алберт-Хол (канцэртная зала ў Лондане)
4. студэ́нцкі інтэрна́т;
live in hall жыць у інтэрна́це
5. вялі́кі за́гарадны дом, сядзі́ба;
Haddon Hall сядзі́ба Хэ́дан-Хол
Англійска-беларускі слоўнік (Т. Суша, 2013, актуальны правапіс)
Двор ’двор’ (БРС, Нас., Шат., Касп., Сцяшк. МГ). Рус.двор, укр.двір, польск.dwór, чэш.dvůr, серб.-харв.двор, балг.дво̑р, ст.-слав.дворъ. Прасл.*dvorъ лічыцца роднасным са слав.*dvьrь ’дзверы’. Параўн. далей ст.-інд.dvā́ram ’вароты, дзверы’, лац.forum ’пярэдні двор’, лат.dvars ’брамка’. Фасмер, 1, 489; Бернекер, 1, 241; Траўтман, 63; Трубачоў, Эт. сл., 5, 169–170. Спецыяльна для *dvьrь параўн. гоц.daúr, літ.dùrys, лац.forēs, ст.-інд.dúraḥ і г. д. (Трубачоў, Эт. сл., 5, 171–172).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *По́перадня, попэродня ’чалавек, які перабівае другіх’ (бяроз., Сл. Брэс.). Назва асобы па схільнасці да адпаведнага дзеяння з экспрэсіяй непахвальнасці уласціва народнай мове. Можа быць утворана з суф. ‑ня ад папярэдзіць / папярэджваць або ад папярэдні, дзе акцэнтаваў значэнне ’быць першым, перад кімсьці’, параўн. поперэдзь, пэперэду ’спераду, паперадзе, першы’ (ТС), укр.поперед ’перад кімсьці, чымсьці’, рус.дыял.попередь (придти) ’першым, напачатку’, попережане ’тыя. хто едуць наперадзе’, польск.poprzednik poprzedca, poprzedzicieІ ’той, хто быў першым, перад кімсьці’, славац.popredku ’спераду’. Гл. перад, пярэдні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пры́мен ’сені, сенцы’, пры́мян, пры́мець, прымно́ ’тс’ (Шн. 3; ваўк., Федар. 7; Сцяшк.; маст., іўеў., гродз., Сл. ПЗБ; Сл. Брэс., Скарбы; гродз., ЛА, 4), пры́мень ’павець’ (Сл. Брэс.), пры́мецё ’свіран’ (лях., Сл. ПЗБ), пруме́няц ’памяшканне, прыбудаванае да хаты, у якім захоўваецца збожжа, мука, апрацаваны лён’ (лях., Янк. Мат.). Вядома ўжо ў ст.-бел.: прыменъ ’сенцы ў лазні або ў свірне; прыбудова’ (1522, Булыка, Запазыч., 263; Ст.-бел. лексікон). Запазычана з літ.priemenė̃ ’пярэдні пакой, прыхожая’ (Лаўчутэ, Балтизмы, 38). Параўн. пры́вен (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Flur
I
m -(e)s, -e се́нцы; пярэ́дні пако́й; калідо́р, вестыбю́ль
auf dem ~ — у калідо́ры
II
f -, -en луг, по́ле, ні́ва
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)