прыла́ддзе, ‑я, н., зб.

Разм. Сукупнасць прылад для выканання якога‑н. аднаго працэсу, аднаго напрамку работ. Рыбацкае прыладдзе. □ Пад паліцаю вісіць на іржавых цвіках усё прыладдзе вясковай капэлы: дзве скрыпкі і бубен. Чорны. [Качан] затрымаўся быў трохі ў памяшканні пункта, дзе надзяваў.. рабочы камбінезон і браў сваё прыладдзе. Васілёнак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

армату́ра, ‑ы, ж.

1. Сукупнасць прылад і прыстасаванняў для якога‑н. апарата, машыны, канструкцыі. Арматура паравога катла. // Камплект прадметаў для абсталявання электрычнага асвятлення. Асвятляльная арматура.

2. Сталёвы каркас жалезабетонных збудаванняў, а таксама сукупнасць металічных частак, якія ўводзяцца ў які‑н. матэрыял, у якое‑н. збудаванне, каб павялічыць іх трываласць.

[Ад лац. armatura — узбраенне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

быто́ўка, ‑і, ДМ ‑тоўцы; Р мн. ‑товак; ж.

Разм. Памяшканне на колах для часовага адпачынку ў палявых умовах. У перапынку мы сустрэліся ў перасоўнай бытоўцы, якія ёсць у кожнай брыгадзе. «Беларусь». // Памяшканне на будоўлі для адпачынку і захоўвання інструментаў, прылад і пад. Хлопцы ідуць у бытоўку — рыдлёўкі ляжаць там. Савіцкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АПТЫ́ЧНЫ ДАЛЬНАМЕ́Р,

дальнамер з візуальнай наводкай. Дзеянне заснавана на законах геам. оптыкі. Бываюць з пастаянным і пераменным паралактычным вуглом. Канструкцыйна могуць вырабляцца ў выглядзе самаст. прылад і насадак на зрокавыя трубы тэадалітаў.

т. 1, с. 438

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Ва́гі ’прылада для ўзважвання’. Да вага́ (гл.). Форма множнага ліку, у пэўнай ступені лексікалізаваная (аднак у РБС вага́ адз. л., ва́гі мн. л.), замацавалася, магчыма, па аналогіі з назвамі іншых прылад, якія складаюцца з дзвюх частак (сані, нажніцы, вароты і пад.), або пад уплывам рус. весы.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абера́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Скажэнне або недастатковая выразнасць паказанняў аптычных прылад. Сферычная аберацыя. Храматычная аберацыя.

2. Уяўнае адхіленне нябесных свяціл ад іх сапраўднага месца знаходжання, якое выклікаецца рухам Зямлі вакол Сонца.

3. Адхіленне ад нармальнай будовы арганізма, якое часта выражаецца толькі у інакшай афарбоўцы або велічыні.

4. перан. Памылка, адхіленне ад ісціны.

[Ад лац. aberratio — адхіленне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэс-пап’е́, нескл., н.

1. Адна з пісьмовых прылад у выглядзе бруска або выгнутай пласцінкі з прымацаванымі лісткамі прамакальнай паперы. Прамакнуць напісанае прэспап’е.

2. Цяжкі прадмет з бронзы, мармуру або якога‑н. металу і пад., якім прыціскаюць паперы, дакументы, каб яны не раскідаліся. [Рымар] пераклаў на стале нейкія паперы, прыціснуў іх прэс-пап’е. Арабей.

[Фр. presse-papiers.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АЦЯПЛЯ́ЛЬНЫЯ ПРЫЛА́ДЫ,

прылады для абагравання памяшканняў (ацяплення), разнавіднасць награвальных прылад. Найбольш пашыраны ацяпляльныя прылады, да якіх падаецца цепланосьбіт — вада (вадзяное ацяпленне), пара (паравое ацяпленне) або паветра (паветранае ацяпленне). Да іх адносяць радыятары, канвектары, каларыферы, прылады панэльнага або плінтуснага тыпу і інш. Ёсць ацяпляльныя прылады, дзе спальваюць газ (газавае ацяпленне) або эл. энергія пераўтвараецца ў цеплавую (электрычнае ацяпленне; звычайна выкарыстоўваецца як дадатковае). У сістэмах прамянёвага ацяплення функцыі ацяпляльных прылад выконваюць сцены, столь, падлога або спец. панэлі (паверхні награвання ствараюцца пры размяшчэнні ў гэтых канструкцыях тонкіх трубаў, эл. кабелю, паветраводаў і каналаў).

т. 2, с. 164

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

пісьмо́вы

1. пи́сьменный;

п. знак — пи́сьменный знак;

~вая рабо́та — пи́сьменная рабо́та;

п. стол — пи́сьменный стол;

у ~вай фо́рме — в пи́сьменной фо́рме;

2. (связанный с принадлежностями для письма) писчебума́жный;

магазі́н ~вых прыла́д — магази́н писчебума́жных принадле́жностей

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Бля́ты від кузава воза; частка яго’ (Маслен.). Бясспрэчна запазычанне з польск. blat ’дошка і г. д.’ (вельмі многа значэнняў), а гэта з ням. Blatt (таксама шмат значэнняў, Варш. сл., 1, 163). Укр. блят (часткі розных прылад). Польскае пасрэдніцтва прымае Шалудзька, Нім., 22, супраць чаго Рудніцкі, 153 (прама з ням.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)