нацыяналіза́цыя
(фр. nationalisation, ад лац. natio = племя, народ)
перадача прыватнай уласнасці (зямель, прадпрыемстваў, банкаў, жылых будынкаў) ва ўласнасць дзяржавы.
Слоўнік іншамоўных слоў. Актуальная лексіка (А. Булыка, 2005, правапіс да 2008 г.)
бры́ты 1, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад брыць.
2. у знач. прым. З брытай галавой ці барадой. За маленькім, кругленькім столікам, над шклянкаю кавы сядзеў гладка прычэсаны, брыты чалавек. Гартны.
бры́ты 2, ‑аў; адз. брыт, ‑а; м.
Кельцкае племя, якое насяляла Англію ў старажытнасці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
БІБРА́КТА
(Bibracte),
галоўны горад стараж. племя эдуяў (цяпер гарадзішча Мон-Бёўрэ за 27 км ад г. Ацён, Францыя). Пл. каля 135 га, умацаваны валам, сцяной з каменю і дрэва, ровам. Раскопкамі выяўлены каменныя падмуркі жытлаў, майстэрняў, багатых віл. Знойдзена шмат керамікі, а таксама позналатэнскія фібулы, манеты, зброя і інш. У 58 да н. э. Юлій Цэзар разбіў тут кельцкае племя гельветаў. Каля 5 да н. э. насельніцтва горада перасялілася ў г. Аўгустадун (цяпер Ацён), у Бібракце да 4 ст. н. э. заставалася яшчэ свяцілішча мясц. багіні.
А.В.Іоў.
т. 3, с. 146
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
БАСІЛЕ́Й,
басілеўс (грэч. basileus), у Старажытнай Грэцыі правіцель невял. паселішча, правадыр племя ці саюзу плямёнаў; пазней 2-і архонт. У Спарце і пасля ў эліністычных дзяржавах — цар. У сярэднія вякі афіц. тытул візант. Імператараў.
т. 2, с. 340
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ГЁТАЛАНД,
Ёталанд (Götaland), гістарычная назва паўд. часткі Швецыі (назва ад паўн.-герм. племя гаўтаў, ці гётаў, ётаў, якія ў старажытнасці насялялі в-аў Готланд). Займае 22% плошчы краіны, дзе жыве амаль 50% яе насельніцтва.
т. 5, с. 212
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
айма́к
(манг. ajmak)
1) род, племя ў манголаў і цюркскіх народаў;
2) буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Манголіі;
3) мясцовая назва раёна ў Бураціі і на Алтаі.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
АБАРЫГЕ́НЫ
(лац. Aborigines ад ab origine ад пачатку),
1) карэнныя насельнікі (людзі, жывёлы, расліны) краіны ці якой-н. мясцовасці. Паводле стараж.-рым. паданняў, абарыгенамі наз. племя, якое жыло каля падножжа Апенін.
2) У біялогіі тое, што аўтахтоны.
т. 1, с. 15
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
Кныр ’самец свінні, якога пакінулі на племя’ (ТСБМ, Сл. паўн.-зах., ТС. Шат., КЭС, лаг., Жыв. сл., Нік. Напаў., Сцяшк., Сержп. Грам., Кліх, ДАБМ, Янк. I–II). Укр. кнур, рус. кнур ’тс’, польск. knur ’тс’, чэш. kňour ’дзік’. Скарочаная форма да kъnorzъ. Гл. кнораз. Унікальная агаласоўка ў беларускай мове не мае надзейнага тлумачэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Раскарані́цца ’абзавесціся сям’ёй’ (Сл. ПЗБ). Відаць, ад карані́цца ’разрастацца, укараняцца’, параўн. ст.-бел. корень, якое акрамя значэння ’корань’, мела таксама значэнне ’племя, род’ (Ст.-бел. лексікон). Важна адзначыць, што роднасная форма літ. *keróti значыць не толькі ’пускаць карані’, але і ’разрастацца ўшыркі’, ’выпускаць новыя галіны (пра наземную частку дрэва, куста)’. Гл. ко́рань.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АПА́ЧЫ,
дэне, племя паўночнаамерыканскіх індзейцаў. Разам з племем наваха складаюць паўд. групу атапаскаў. У мінулым апачы — качавыя паляўнічыя. Жывуць у рэзервацыях штатаў Арызона, Новая Мексіка і Аклахома ў ЗША. Колькасць 21 тыс. чал. (без наваха, 1987). Паводле рэлігіі хрысціяне.
т. 1, с. 420
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)