няво́ля, ‑і, ж.

1. Адсутнасць незалежнасць свабоды; падпарадкаванне. Путаў няволі не стала, — Скінуў працоўны народ. Сонца свабоды заззяла Краю лясоў і балот. А. Александровіч. Цяпер.. Пракоп з радасцю пайшоў бы ў няволю да Кіры, гатовы служыць і ахвяраваць сабою, не патрабуючы ўзамен нічога. Карпаў. // Палон, рабства. Чым мне быць у нямецкай няволі, Лепш у правым загінуць баю. Астрэйка.

2. Патрэба, неабходнасць. І так у клопаце, у рабоце, Ці то ў няволі, ці ў ахвоце Вясна мінецца, прыйдзе лета. Колас. Ахвота горш няволі. Прымаўка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АСКАРБІ́НАВАЯ КІСЛАТА́,

вітамін C, C6H8O6, вытворнае L-гулонавай к-ты; водарастваральны вітамін. Мал. м. 176,3. Сінтэзуецца раслінамі і жывёламі (за выключэннем прыматаў і інш. жывёл, якія атрымліваюць яе з кормам). Асноўная крыніца сінтэзу аскарбінавай кіслаты ў раслін — галактоза, у жывёл — глюкоза. У арганізме ўдзельнічае ў акісляльна-аднаўленчых працэсах, стымулюе ўнутр. сакрэцыю, нармальнае развіццё і супраціўляльнасць арганізма, садзейнічае рэгенерацыі тканак. Адсутнасць або недахоп аскарбінавай кіслаты ў ежы чалавека выклікае цынгу, зніжае супраціўляльнасць да захворванняў. Сутачная патрэба дарослага чалавека ў аскарбінавай кіслаце — 50—100 мг, дзяцей — 30—70 мг. Найб. аскарбінавай кіслаты ў свежай садавіне і гародніне: пладах шыпшыны, чырвонага перцу, цытрусаў, чорных парэчак, у цыбулі, ліставой гародніне. Выкарыстоўваецца ў медыцыне.

т. 2, с. 34

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

хто́сьці, кагосьці, камусьці, кагосьці, кімсьці, аб кімсьці, займ. неазначальны.

1. Невядома які чалавек; нехта. Вечарам, калі Аня, падаіўшы карову, выходзіла з хлява, яе хтосьці ціха гукнуў з цемры. Мележ. На дарозе глухой Палявой Ён [хлопчык] убачыў з сястрой Кімсьці кінуты воз. Куляшоў. // Адзін з прысутных (не ўказваючы хто). — Вады! — крыкнуў хтосьці з гурту дзяцей. Якімовіч. Хтосьці з хлопцаў ступіў крок наперад і гучна спытаў: — А што тут будзе? Шыловіч.

2. Які‑н. чалавек, усё роўна хто. Толькі часамі ім апаноўвала ажыўленне, у .. [Міхала] з’яўлялася патрэба штосьці камусьці расказваць. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пі́льны

1. при́стальный; зо́ркий;

п. по́гляд — при́стальный взгляд;

~нае во́ка — зо́ркий глаз;

2. (весьма необходимый) настоя́тельный;

~ная патрэ́ба — настоя́тельная нужда́;

3. тща́тельный; внима́тельный;

~ная праве́рка — тща́тельная (внима́тельная) прове́рка;

4. бди́тельный;

трэ́ба быць ~нымі — на́до быть бди́тельными;

◊ ~ная спра́ва — неотло́жное де́ло; кра́йняя необходи́мость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

necessity

[nəˈsəsəti]

n., pl. -ties

1) патрэ́ба, кане́чнасьць, неабхо́днасць f., неабхо́дная рэч

Water is a necessity — Вада́ — неабхо́дная рэч

2) няста́ча, гале́ча f.; бе́днасьць f.

This poor family is in great necessity — Гэ́тая бе́дная сям’я́ це́рпіць вялі́кія няста́чы

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

emergency

[ɪˈmɜ:rdʒənsi]

1.

n., pl. -cies

пі́льная патрэ́ба; крыты́чнае стано́вішча

2.

adj.

1) у пі́льнай патрэ́бе, крыты́чны

2) запасны́

emergency brake — запасны́ то́рмаз

emergency exit — запасны́ вы́хад

emergency landing — вы́мушаная паса́дка

emergency (ward) — аддзе́л пе́ршае дапамо́гі (у шпіта́лі)

Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс) 

potrzeba

I potrzeb|a

ж. патрэба; неабходнасць;

artykuły pierwszej ~y — тавары першай неабходнасці;

w razie ~y — у выпадку патрэбы, калі будзе патрэба;

~y fizjologiczne — фізіялагічныя патрэбы;

w ~ie — у нястачы; у беднасці

II

патрэбна; трэба; неабходна;

czego ci potrzeba? — што табе трэба?;

nic mi nie potrzeba — нічога мне не трэба;

jeżeli będzie potrzeba ... — калі будзе трэба (патрэбна)...

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Bedárf

m -(e)s (an D) патрэ́ба (у чым-н.)

nach ~ — ко́лькі трэ́ба; зго́дна з патрэ́баю; по́пыт (на што-н.)

bei ~ — у вы́падку патрэ́бы

Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.) 

На́ба ’добра што’ (слуц., Сержп.: нава яшчэ скора хамянуўся), на́ба і на́бо ’тс’ (Янк. 1, мазыр., Шн. 3, 412; жытк., Арх. ГУ), на́бе і на́бо ’добра што; паколькі’ (ТС), на́бу ’дзякаваць богу, на шчасце’ (драгіч., З нар. сл.); параўн. рус. арханг. на‑б, якое Даль тлумачыць ’надобы, надобе, надо’, што можа разглядацца як магчымая этымалагічная версія: на́ба з на́даба ’патрэба, своечасовасць’, на́бе з на́добе, на́бу з на́добу і пад., параўн. славац. nábe, nadbe, nadbä ’патрэбна’, якое Махэк₂ (387) разглядае як русізм. Гл. на́дабі, даба́. Відаць, не звязана з на бах ’акурат, якраз’ (Арх. Федар.) і серб.-харв. nàbas ’прыгожы, харошы’, якое Скок (3, 496) выводзіць з na bas ’хуткім крокам’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

запатрабава́нне н.

1. (ámtliche) Ánforderung f -, -en;

2. (афіцыйны зварот) Fórderung f -, -en; Ersúchen n -s;

3. (патрэба) Bedárf m -(e)s (чаго-н., у чым-н. an D), Bedürfnis n -ses, -se (чаго-н., у чым-н. nach D)

4. (пошта):

да запатрабава́ння póstlagernd

Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)