акта́ва, -ы, мн. -ы, -та́ў, ж. (спец.).
1. Восьмая ступень гамы, а таксама інтэрвал паміж бліжэйшымі аднайменнымі гукамі рознай вышыні.
2. Вельмі нізкі бас.
3. Васьмірадковая страфа, у якой першыя шэсць радкоў аб’яднаны дзвюма перакрыжаванымі рыфмамі, а два апошнія — сумежнай рыфмай.
|| прым. акта́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Віспа ’нізкі пакаты пясчаны бераг’ (стол., Яшк.). Укр. виспа ’востраў’, польск. wyspa. Бел. лексема запазычана з польск. мовы (з пераносам значэння ’востраў’ → ’нізкі бераг’). Польск. wyspa Брукнер (639) суадносіць з дзеясловам suć, spę ’насыпаць’ (параўн. яшчэ рус. сопка, бел. сопка). Гл. вы́сып.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Прызе́місты ’нізкі на выгляд; прысадзісты’, прызёмісты ’тс’ (Нас.), прізёмістый ’тс’ (Бяльк.), прызё́мкуваты ’прыземісты; невысокі ростам, але шырокі ў плячах’ (Клім.). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад зямля́ (гл.), параўн. рус. призе́мистый ’тс’, укр. призе́мний ’нізкі, які расце каля самай зямлі’, призе́мок ’маленькага росту, каржакаваты чалавек’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
забро́снець, ‑ее; зак.
Пакрыцца, зацягнуцца бросняй, цвіллю. [Над рэчкай] стаяў туман, а нізкі масток быў хісткі і насціл на ім заброснеў. Лупсякоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантра́льта
(іт. contralto)
1) самы нізкі жаночы голас;
2) спявак з такім голасам.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)
Скарпунец ‘звязка?’: нізкі верасовых скарпунцоў (ЛіМ, 1971, 19 лют.). Няясна (ад скарпаць?, гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ні́засць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць нізкага (у 4 знач.). [Туляга:] Я такі баязлівы, нікчэмны чалавек, маладушны да нізасці. Крапіва.
2. Нізкі ўчынак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нізка...
Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню словам: а) нізкі, напрыклад: нізкагатунковы, нізкалобы; б) нізка, напрыклад: нізкапаклонства, нізканавіслы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
така́рня, ‑і, ж.
Такарная майстэрня. А пасярод двара доўгі нізкі будынак, цагляны. Тут мясціўся кавальскі цэх, ліцейня, такарня і бля[х]арня. Галавач.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шафёр, ‑а, м.
Вадзіцель аўтамабіля. [Паўтарак:] Таварышы аўтазаводцы! Шафёры нашай аўтабазы шлюць вам нізкі паклон і вялікае дзякуй за выдатную машыну. Крапіва.
[Фр. chauffeur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)