цэнтра́льны, -ая, -ае.

1. Які з’яўляецца цэнтрам (у 1 знач.).

2. Які знаходзіцца, размешчаны ў сярэдзіне, у цэнтры.

Цэнтральная вуліца.

3. Галоўны, кіруючы.

Цэнтральная ўлада.

4. Асноўны, найбольш істотны.

Цэнтральная тэма.

5. Які прыводзіць у дзеянне, абслугоўвае ўсю сістэму.

Цэнтральнае ацяпленне.

○ Стрэльба цэнтральнага бою — стрэльба, якая зараджаецца з задняй (казённай) часткі ствала.

Цэнтральная нервовая сістэма — асноўная частка нервовай сістэмы ў пазваночных і чалавека, якая складаецца з галаўнога і спіннога мозга.

Цэнтральны вугал — вугал, утвораны двума радыусамі якой-н. акружнасці.

|| наз. цэнтра́льнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дрыго́тка ж., разг. дрожь; (от страха) тре́пет м.;

лёгкая д. прабяга́е па це́ле — лёгкая дрожь пробега́ет по те́лу;

д. ў го́ласе — дрожь в го́лосе;

нерво́вая д. — не́рвная дрожь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

перыферы́я

(гр. periphereia = акружнасць)

1) ускраіна, аддаленая ад цэнтра мясцовасць, а таксама мясцовыя ўстановы ў адрозненне ад цэнтральных;

2) аддаленая ад цэнтра частка чаго-н. (напр. нервовая п.).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

центра́льный в разн. знач. цэнтра́льны;

центра́льная у́лица цэнтра́льная ву́ліца;

центра́льный у́гол мат. цэнтра́льны ву́гал;

центра́льная не́рвная систе́ма цэнтра́льная нерво́вая сістэ́ма;

центра́льное отопле́ние цэнтра́льнае ацяпле́нне;

центра́льный вопро́с цэнтра́льнае пыта́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сімпаты́чны I симпати́чный;

с. малады́ чалаве́к — симпати́чный молодо́й челове́к

сімпаты́чны II в разн. знач. симпати́ческий;

~ная афтальмі́я — симпати́ческая офтальми́я;

~ная нерво́вая сістэ́ма — симпати́ческая не́рвная систе́ма;

◊ ~нае чарні́ла — симпати́ческие черни́ла

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

симпати́ческий в разн. знач. сімпаты́чны;

симпати́ческие бо́ли в зу́бах сімпаты́чныя бо́лі ў зуба́х;

симпати́ческое сре́дство сімпаты́чны сро́дак;

симпати́ческая не́рвная систе́ма анат., физиол. сімпаты́чная нерво́вая сістэ́ма;

симпати́ческие черни́ла сімпаты́чнае чарні́ла.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мозг, -а і -у, мн. мазгі́, -о́ў, м.

1. -а. Цэнтральны аддзел нервовай сістэмы чалавека і жывёл: нервовая тканка, якая запаўняе чэрап і канал пазваночніка.

Галаўны м.

Спінны м.

Работа мозга.

2. -у. Мяккая тканка, якая запаўняе поласці касцей у чалавека і пазваночных жывёл.

Касцявы м.

3. -у. перан. Розум, разумовыя здольнасці.

4. толькі мн. Ежа, прыгатаваная з мазгоў свойскіх жывёл.

Цялячыя мазгі.

◊

Варушыць мазгамі (разм.) — думаць, разважаць.

Круціць мазгі — выклікаць у каго-н. пачуццё кахання, прывабліваць.

Сушыць мазгі (разм.) — заўзята займацца разумовай працай на шкоду здароўю.

Уцечка мазгоў — эміграцыя людзей разумовай працы.

|| прым. мазгавы́, -а́я, -о́е (да 1—3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цэнтра́льны в разн. знач. центра́льный;

~ная ву́ліца — центра́льная у́лица;

ц. камітэ́т — центра́льный комите́т;

~нае пыта́нне — центра́льный вопро́с;

ц. банк — центра́льный банк;

○ ~ная нерво́вая сістэ́ма — центра́льная не́рвная систе́ма;

~ная сіме́трыя — мат. центра́льная симметри́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кле́тка в разн. знач. кле́тка, -кі ж.;

грудна́я кле́тка анат. грудна́я кле́тка;

не́рвная кле́тка нерво́вая кле́тка;

ткань в кле́тку ткані́на ў кле́тку;

бума́га в кле́тку папе́ра ў кле́тку;

ле́стничная кле́тка ле́свічная кле́тка;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

нерв, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Адзін са шматлікіх пучкоў валокнаў у выглядзе белых канацікаў, якія ідуць ад галаўнога і спіннога мозга да органаў пачуццяў, мышцаў, залоз і інш. і даюць целу магчымасць рухацца і адчуваць.

Зрокавы н.

2. мн. Уся такая сістэма, якая вызначае дзейнасць арганізма, стан і паводзіны чалавека.

Нервы не вытрымалі.

3. перан. Цэнтр якой-н. дзейнасці, асноўная дзейная сіла чаго-н.

Нёман быў нервам сяла.

◊

Выматаць усе нервы (разм., неадабр.) — змучыць, давесці да знямогі.

Іграць на нервах (разм., неадабр.) — гнявіць, нерваваць каго-н. чым-н.

Трапаць нервы (разм., неадабр.) — хвалявацца, моцна нерваваць каго-н.

|| прым. нерво́вы, -ая, -ае.

Н. цэнтр.

Нервовыя хваробы.

Нервовая сістэма.

Н. цік.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)