Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
◎ Перс, беласт.перс, перса, бере ’адрэзак зямлі шырэй загона’ (Смул.), які ўключае як ’разору’, так і ’насып’. Абрэмбска–Яблонска (Зб. Аванесаву, 200–204) выводзіць беласт. словы з літ.pra‑peršis ’праталіна’, pra‑perša, рг драг šis, pra‑parśa ^замёрзлае месца ў рацэ ці моры’. Параўн. перець} (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скапе́ц
1. Каморніцкі межавы насып (Глуск.Янк. I).
2. Куча бульбы круглай формы, накрытая саломай і абсыпаная зямлёй (Глуск.Янк. I, Ст.-дар.).
3. Невялікі земляны насып (Глуск.Янк. I).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
тра́верс1, ‑а, м.
Спец.
1. Папярочнае прыкрыццё (насып) у акопах, траншэях, якое засцерагае ад агню з флангаў або з тылу.
2. Папярочная дамба, якая ідзе ад берага да сярэдзіны ракі.
[Фр. traverse.]
тра́верс2, ‑а, м.
Спец. Пераход альпіністаў на маршруце, які праходзіць па грэбені горнага хрыбта і злучае некалькі вяршынь.
[Ад фр. treversee — пераезд, пераправа.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
parapet
[ˈpærəpɪt]
n.
1) парапэ́т -а m. (невысо́кая сьцяна́, агаро́джа ўздо́ўж балько́ну, страхі́)
2) вал -у, на́сып -у m. (для ахо́вы ад во́рага)
Ангельска-беларускі слоўнік (В. Пашкевіч, 2006, класічны правапіс)
пры́зба Земляны насып уздоўж вонкавых сцен хаты (БРС). Тое ж пры́зва (Рэч.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
шчэ́бень, ‑ю, м.
1. Біты, раздробнены камень, цэгла і пад., які прымяняецца для будаўнічых работ і пракладкі дарог.
2. Дарожнае пакрыццё, дарожны насып, зроблены з такога каменю, цэглы і пад. Тут [на Малахавым кургане] шчэбень церлі танкі ў пудру, І раптам нашае: — Палундра!..Смагаровіч.
3. Асадачная горная парода, якая складаецца з невялікіх неабкачаных востравугольных абломкаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тарас1, ст.-бел.тарасъ ’рухомае абложнае прыстасаванне; заслону’ (1568 г., КГС), ’заслона; турма’ (Ст.-бел. лексікон). Укр.та́ра́с ’хмызняк; галлё для гаці’, рус.та́рас ’апора’, ст.-рус.тарасъ ’рухомае прыстасаванне пры аблозе’, польск.taras ’штучны насып; тэраса; вежа, турма’. Выводзяцца праз польскую мову з с.-в.-ням.tarraz ’земляны насып’, франц.terrasse ’тс’ з нар.-лац.*terrācea ад лац.terra ’зямля’ (Брукнер, 565; Булыка, Лекс. запазыч., 190; Трубачоў, Дополн., 4, 23; ЕСУМ, 5, 521; Махэк₂, 636). Параўн. тэраса, гл.
Тара́с2 ’пра жанчыну або дзяўчыну, што сваім выглядам або паводзінамі падобна да мужчыны’ (мазыр., Грыгор’еў, вусн. паведамл.). Да мужчынскага імя Тарас (< грэч.Τεράσιος), магчыма, пад уплывам Кур’ян (Бірыла, Бел. антр. 2), суадноснага з кур’ян ’курыца з прыкметамі пеўня’, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
АПАРЭ́ЛЬ
(ад франц. appareil уезд),
1) пакаты спуск у акопах і ўкрыццях для ўезду (выезду) ваен. тэхнікі. У крэпасцях апарэль рабілі для ўсцягвання гармат на ўзвышшы.
2) Пакаты насып (часам рухомая платформа) для пагрузкі тэхнікі (жывёлы) на чыг. транспарт або пераправачныя сродкі.
3) Прыстасаванне ў насавой частцы карабля для сходу асабовага складу і ваен. тэхнікі на бераг.
4) Нахіленая пліта для ўезду (праезду) да ўзвышаных будынкаў і інш. (гл. таксама Пандус).
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
ВАЛ
(ваен.),
насып (земляны, з камянёў, са снегу, палітага вадой, часта з ровам спераду), які служыў перашкодай для тых, хто атакаваў, і адначасова баявой пазіцыяй і ўкрыццём для тых, хто абараняўся. Валам называюць таксама сістэму ўмацаваных палос і пазіцый тыпу рымскіх валоў (Адрыянаў вал), «Атлантычнага вала», «Усходняга вала». Як элемент крэпасці валы выкарыстоўваліся ў спалучэнні з крапаснымі сценамі або замест іх. Звычайна мелі брустверы і валгангі (пляцоўкі з уступамі).