БЕЛ
(Bell) Эндру (27.3.1753, Сент-Эндру, Шатландыя — 27.1.1832),
англійскі педагог; адзін з заснавальнікаў Бел-Ланкастэрскай сістэмы ўзаемнага навучання. Святар англіканскай царквы. Адукацыю атрымаў ва ун-це Сент-Эндру. З 1789 загадваў прытулкам для сірот вайскоўцаў каля Мадраса (Індыя). У 1791 увёў там сістэму ўзаемнага навучання, калі дзеці вучаць адзін аднаго пад кіраўніцтвам настаўніка. Сваю «мадраскую сістэму» выклаў у творы «Вопыт навучання, праведзены ў Мадрасе...» У 1812 і 1827 выдаў дапаможнік для школ, якія працавалі па яго метадзе. Сістэма Бела была выкарыстана таксама ў Ірландыі і Канадзе.
т. 2, с. 378
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
алігафрэнапедаго́гіка
(ад алігафрэнія + педагогіка)
раздзел педагогікі, які распрацоўвае пытанні навучання і выхавання разумова адсталых дзяцей.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
дыда́ктыка
(гр. didaktikos = павучальны)
раздзел педагогікі, у якім разглядаюцца метады і формы навучання і выхавання.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
канцэнтры́зм
(ад канцэнтры)
паўтаральнасць вучэбнага матэрыялу праграм ніжэйшай ступені навучання ў праграмах наступных яго ступеней.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
секулярыза́цыя, ‑і, ж.
1. Перадача царкоўнай і манастырскай уласнасці ва ўласнасць дзяржавы. Секулярызацыя манастырскіх зямель.
2. Канфіскацыя чаго‑н. з царкоўнага, духоўнага ведання і перадача свецкаму, грамадзянскаму. Секулярызацыя школьнага навучання. // перан. Вызваленне грамадскай і індывідуальнай свядомасці ад уплыву рэлігіі. Секулярызацыя думкі.
[Ад лац. saecularis — сведкі.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
экстэ́рнам, прысл.
У выразе: здаваць (здаць) экстэрнам — здаваць (здаць) экзамены адразу, без навучання, заняткаў у адпаведнай навучальнай установе. [Казімір:] — Таню, бачыш, трыганаметрыю. Вясною здам экстэрнам. Савіцкі. І я амаль падрыхтаваўся, каб здаць экстэрнам зімовую сесію ў інстытуце разам з вамі... Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Навучэ́нец ’вучань старшых класаў, слухач сярэдніх навучальных устаноў’ (ТСБМ). Наватвор 30‑х гадоў для перадачы рус. учащийся; упершыню ўведзена ў норму РБС–53 (гл. Лужанін у зб. Слова наша роднае. Мн., 1986, 97), аўтарства прыпісваецца П. Глебку (Маладосць, 1981, 9, 172; Каўрус, Мова народа, мова пісьменніка. Мн., 1989, 219). Ад навуча́цца ’праходзіць курс навучання’, што ў сваю чаргу калькуе рус. обуча́ться ’тс’, якое належыць да сферы канцылярска-адміністрацыйнай лексікі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
экстэрна́т
(ад лац. externus = знешні, вонкавы, старонні)
здача экзаменаў у навучальнай установе без навучання ў ёй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)
ГО́ВАРД-ПЛАН
(Howard Plan),
сістэма арганізацыі навуч.-выхаваўчай работы, заснаваная на прынцыпе індывідуальнага навучання. Упершыню выкарыстана ў 1920 у Говардскай жаночай сярэдняй школе ў Лондане (адсюль і назва). Паводле Говард-Плана расклад заняткаў і выбар навуч. курсаў прыстасаваны да «індывідуальных запытаў» вучняў пры захаванні абавязковага мінімуму навуч. прадметаў. З-за празмернай індывідуалізацыі навучання, арганізацыйнай складанасці і высокай платы вял. пашырэння не атрымала.
т. 5, с. 318
Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)
экстэ́рн
(лац. extemus = знешні, вонкавы, старонні)
асоба, якая здае экзамены ў навучальнай установе без навучання ў ёй.
Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)