абсалю́т, ‑у, М ‑люце, м.
Кніжн. У ідэалістычнай філасофіі — вечная, нязменная першааснова ўсяго існага (дух, ідэя); у рэлігіі — боская сіла. Узвесці ў абсалют. // Нешта безадноснае, нічым не абумоўленае, незалежнае, самаіснае. // Найвышэйшае разумовае ўяўленне пра што‑н.; узор, мяжа дасканаласці. Абсалют ідэйнай чысціні.
[Ад лац. absolutus— самастойны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
касава́цца, касуецца; незак.
1. Зал. да касаваць.
2. Разм. Знікаць, траціцца. Рэдка здараецца, што мяжа паміж перакладам і арыгіналам касуецца. Лужанін.
3. Абл. Бянтэжыцца, губляцца. Маленькія вочкі .. [Грыгарца] ўжо замасліліся, але ён не пасаваўся перад чаркамі і ліў іх, як у бочку. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грані́ца, ‑ы, ж.
1. Прыродная або ўмоўная лінія, якая раздзяляе два сумежныя ўчасткі зямлі, дзве адміністрацыйна-тэрытарыяльныя адзінкі і пад.; мяжа. Рэчка паўставала перада мной не толькі як граніца сенажацей двух калгасаў, а як нейкая своеасаблівая мяжа паміж двума светамі: цяжкім мінулым і шчаслівым сённяшнім днём. Шуцько. // Лінія, якая раздзяляе тэрыторыі дзвюх дзяржаў. Дзяржаўная граніца. □ Цяпер мяне кліча Радзіма, І я на граніцу іду. Панчанка.
2. Мера дазволенага; край, рубеж. Аўгіння жартаваць жартавала, але граніц у сваіх дурасцях не пераступала. Колас.
•••
За граніцай — у замежных дзяржавах.
За граніцу — у замежныя дзяржавы.
З-за граніцы — з замежных дзяржаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
obrąb, ~ębu
obr|ąb
м. мяжа, рубеж;
w obrębie — у межах горада
Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)
пункт, -а, М -кце, мн. -ы, -аў, м.
1. Месца, якое характарызуецца пэўнымі адзнакамі і можа быць выкарыстана для неабходных дзеянняў.
Камандны п.
Зборны п.
Прызыўны п.
Перагаворны п.
Самы высокі п. гары.
2. Асобнае палажэнне, раздзел у складзе чаго-н. (дакумента, выкладання і пад.).
Асноўныя пункты даклада.
Выкласці па пунктах (таксама перан.: паслядоўна).
3. Асобны момант, перыяд у развіцці падзей, дзеяння.
Кульмінацыйны п.
4. Асноўнае паняцце геаметрыі, а таксама механікі, фізікі — месца, якое не мае вымярэння, мяжа адрэзка лініі.
П. перасячэння прамых.
П. апоры.
П. прылажэння сіл.
П. сонцастаяння.
5. Тэмпературная мяжа, пры якой рэчыва змяняе свой стан.
П. замярзання.
П. плаўлення.
○
Населены пункт — горад, пасёлак, вёска і пад., дзе пастаянна жывуць людзі.
◊
Пункт погляду (або гледжання) на што — чыя-н. думка, погляд на што-н.
У мяне на гэта свой пункт погляду.
|| памянш. пу́нкцік, -а, мн. -і, -аў, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)
спрут, ‑а, М спруце, м.
Марская жывёла класа галаваногіх малюскаў з мешкападобным целам і васьмю шчупальцамі; васьміног. Тут жа чарнелі карчы-вываратні з фантастычнымі карэннямі, падобныя да страшных спрутаў. Бядуля. / у перан. ужыв. На Захад, таварыш! На логава спрутаў! Фашысцкая пала мяжа. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
суто́кі, ‑аў; адз. няма.
1. Месца, дзе зліваюцца два водныя патокі. Сутокі рэк.
2. Разм. Лінія сутыкнення, мяжа. Я люблю гэтыя далі, калі над імі разнімае сваё крылле грозная хмара і выкочвае велізарныя, златарунныя клубкі, кідаючы гняўлівыя цені на сутокі неба і зямлі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́жак Мяжа (Сміл. Шат.).
Беларускія геаграфічныя назвы. Тапаграфія. Гідралогія. (І. Яшкін, 1971, правапіс да 2008 г.)
Bánnkreis
m -es, -e
1) сфе́ра ўплы́ву
2) мяжа́ ўла́ды
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)
Límit
n -s, -s i -e) мяжа́, грані́ца, лімі́т, абмежава́нне
Нямецка-беларускі слоўнік (М. Кур'янка, 2006, правапіс да 2008 г.)