анама́лія, ‑і, ж.

Адхіленне ад нормы, ад агульнай заканамернасці, ненармальнасць. Анамаліі ў развіцці арганізма.

•••

Магнітная анамалія — адхіленне магнітнай стрэлкі пад уплывам скрытых у зямлі мас жалеза.

[Грэч. anōmalia — няроўнасць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэмаго́гія, -і, ж.

1. Заснаванае на наўмысным скажэнні фактаў і падмане ўздзеянне на пачуцці, інстынкты маласвядомай часткі мас з разлікам на дасягненне сваіх мэт.

Прапагандысцкая д.

2. Разважанні або патрабаванні, заснаваныя на груба аднабаковым асэнсаванні і вытлумачэнні чаго-н.

Яго выступленне на сходзе — адна д.

|| прым. дэмагагі́чны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абяздо́ленасць, ‑і, ж.

Стан абяздоленага. Раскрываючы сацыяльныя прычыны абяздоленасці і цяжкага жыцця народных мас Беларусі, .. [Гурыновіч] заклікае іх да паўстання, да рэвалюцыйнай барацьбы супраць прыгнятальнікаў, памешчыкаў і самадзяржаўя. Ларчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бланкі́зм, ‑у, м.

Дробнабуржуазная тэорыя звяржэння капіталізму шляхам рэвалюцыйнай змовы, без ўдзелу працоўных мас. Бланкізм заключаўся ў тым, што ён імкнуўся да захопу ўлады, апіраючыся на меншасць. Ленін.

[Па імені французскага рэвалюцыянера 19 ст. Луі Агюста Бланкі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раскава́ць, -кую́, -куе́ш, -куе́; -куём. -куяце́, -кую́ць; -ку́й; -кава́ны; зак., каго-што.

1. Вызваліць ад падкоў.

Р. коней.

2. Вызваліць ад кайданоў.

Р. рукі.

3. перан. Зрабіць вольным, даць магчымасць поўнасцю праявіцца.

Р. ініцыятыву мас.

|| незак. раско́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раско́ўванне, -я, н. і раско́ўка, -і, ДМ -ко́ўцы. ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

капраста́з

(ад гр. kopros = кал + -стаз)

затрымка калавых мас у кішэчніку.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

А́ТАМНАЯ МА́СА,

маса атама хімічнага элемента, выражаная ў атамных адзінках масы. Як асн. характарыстыка элементаў выкарыстана ў перыядычнай сістэме элементаў Мендзялеева. Прыродныя элементы ўтвараюцца з сумесі ізатопаў, таму за атамную масу элемента прымаецца сярэдняе значэнне атамных мас яго ізатопаў, а атамная маса з’яўляецца дробавай велічынёй. Адзін з метадаў вызначэння атамнай масы — мас-спектраметрыя.

т. 2, с. 67

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

арганізава́насць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан арганізаванага. Арганізаванасць дзеянняў. Арганізаванасць мас. □ Рабочы клас Расіі вызначаўся самай высокай у свеце рэвалюцыйнасцю, арганізаванасцю і меў вялікі вопыт класавай барацьбы. Праграма КПСС.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак., да каго-чаго.

1. Напружыць слых, увагу, каб пачуць што-н.

П. да гаворкі.

2. перан. Прыняць да ўвагі, да ведама што-н.

П. да парад старэйшых.

П. да голасу мас.

3. Прывыкшы да якіх-н. гукаў, перастаць заўважаць іх (разм.).

П. да тарахцення колаў.

|| незак. прыслухо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэвія́цыя, ‑і, ж.

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза.

2. Адхіленне (самалёта, судна, снарада, радыёхвалі і пад.) ад патрэбнага напрамку пад уплывам якіх‑н. прычын.

[Фр. déviation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)