Verbum

анлайнавы слоўнік

Кі́жла ’той, хто марудна і няўмела што-небудзь робіць’ (Нар. сл., Шат.). Магчыма, балтызм. Параўн. kėžlóti ’кульгаць’ (Сл. паўн.-зах., 461).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Тэ́хкацца экспр. ‘марудна рабіць што-небудзь’ (віл., Нар. сл.). Гукаперайманне, параўн. тохкаць ‘тахкаць, торгаць, стукаць’ (гл.), магчыма, з экспрэсіўнай зменай галоснага.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дацягну́цца, -цягну́ся, -ця́гнешся, -ця́гнецца; -цягні́ся; зак., да чаго.

1. Выцягваючыся, дастаць што-н., дакрануцца да чаго-н.

Д. да столі.

2. Узрастаючы, павялічваючыся, дасягнуць якой-н. мяжы.

Чарга дацягнулася да дзвярэй.

3. Марудна праходзячы, дасягнуць якога-н. тэрміну.

Час дацягнуўся да восені.

4. 3 цяжкасцю дайсці да якога-н. месца (разм.).

Стары ледзь дацягнуўся да ложка.

|| незак. даця́гвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нягі́бкі, ‑ая, ‑ае.

1. Няздольны лёгка гнуцца, згінацца; пруткі. Нягібкі дрот. Нягібкае вецце. // перан. Бедны на адценні, невыразны (пра голас, мову і пад.).

2. перан. Які няўмела, марудна рэагуе на пэўныя абставіны, умовы. Нягібкі розум. Нягібкая палітыка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ *Мэмляцца, мімлятісе ’марудна што-небудзь рабіць’ (беласт., Сл. ПЗБ), рус. мумлить, мумрить ’смактаць, павольна жаваць’, каш. mumlac ’тс’, н.-луж. mumliś, в.-луж. mumlić, mumolić ’жаваць з цяжкасцю’, укр. мимрати ’рабіць марудна’. Паўд.-слав. лексемы семантычна трохі аддаленыя ад бел. Гукапераймальнае. Параўн. с.-н.-ням., новав.-ням. mummen, mummeln ’мямліць, жаваць, як бяззубы’ (Бернекер, 2, 75; Мацэнаўэр, LF, 11, 162; Фасмер, 3, 9). Гл. таксама му́мліць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Наке́рзаць ’зрабіць абы-як’ (шчуч., Сцяшк. Сл.). Да кёр‑ заць ’плесці няўмела’, згодна з Лаўчутэ (Балтызмы, 67), з літ. kerzinti, kerzėnti ’марудна рухацца’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ку́бліцца ’марудна рабіць, таптацца на адным месцы, рабіць логава’ (Жыв. сл., Янк. III, Нар. словатв., Сцяшк. Сл., Ян., Мат. Гом.). Да кубло ₁ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

lelum :

lelum polelum разм. а) ледзьве-ледзьве; млява; марудна; нага за нагу;

н. маруда; недалуга

Польска-беларускі слоўнік (Я. Волкава, В. Авілава, 2004, правапіс да 2008 г.)

Тэ́хціць ‘берагчы, складаць’ (Сцяшк. Сл.). Да тахціць, тохтаць, тухтаць ‘пакаваць’ (гл.), магчыма, з экспрэсіўнай перагаласоўкай галосных пад націскам. Гл. таксама тэхкацца ‘марудна рабіць што-небудзь’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пакруча́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае многа крутых звілін. Пасярэдзіне лугоў цякла пакручастая рака з зялёнымі палоскамі лазнякоў паабапал. Хадкевіч. Дарога лясная, вузкая, пакручастая, машына ідзе марудна. Гамолка.

2. Такі, які завіваецца, не прамы, не гладкі. Пакручастая стружка. Пакручастыя валасы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)