валёр

(фр. valeur = літар. каштоўнасць)

адценне тону ў межах аднаго колеру.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кальдэ́ра

(ісп. caldera = літар. вялікі кацёл)

вялікая авальная ўпадзіна вулканічнага паходжання.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

Каба́к 1 ’карчма’ (КТС). Крыніца — рус. літар. мова, куды слова запазычана або з н.-ням. дыял. форм тыпу kabacke, kaback ’халупа’ або з усходу; агляд меркаванняў гл. Фасмер, 2, 148.

Каба́к 2 ’гарбуз’ (Мат. Гом.). Пранікненне з суседніх рускай або ўкраінскай моўных тэрыторый, дзе кабак, кабачок — адзін з відаў расліны Cucurbita. Параўн. кабачок (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Садану́ць ’з размаху ўсадзіць (што-небудзь востраву, ’моцна ўдарыць’ (ТСБМ), ’стукнуць’ (Мат. Гом., Янк.), ’раптоўна выпасці ў вялікай колькасці (пра ападкі)’ (Сл. ПЗБ). Рус. прастамоўе садану́ць, укр. садну́ць ’тс’. Дзеяслоў аднакратнага дзеяння з суф. ‑ну‑ ад садзіць. Прастамоўная форма з устаўным ‑а‑ па тыпу рус. копану́ть, мазану́ть пры літар. копнуть, мазнуть і да т. п.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

антало́гія​1

(гр. anthologia = літар. букет кветак)

зборнік выбраных твораў розных аўтараў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

бержарэ́та

(фр. bergerette = літар. маленькая пастушка)

старадаўняя французская танцавальная песенька пастаральнага характару.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

іерэ́й

(гр. hiereus = літар. жрэц)

адна з назваў свяшчэнніка ў праваслаўнай царкве.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

і́ндэкс, ‑а, м.

1. Паказальнік, спіс, пералік чаго‑н. Індэкс імён. Індэкс тавараў. Індэкс геаграфічных назваў.

2. Лічбавы паказчык, які выражае ў працэнтах паслядоўныя змены якой‑н. эканамічнай з’явы. Індэкс кошту жыцця. Індэкс цэн.

3. У матэматыцы — лічбавы або літарны паказальнік унізе літары, якая ўваходзіць у матэматычны выраз, каб адрозніць яго ад іншых, напрыклад: a5, xn.

4. Спец. Умоўнае абазначэнне звычайна ў выглядзе спалучэння лічбаў або літар, якое надаецца кніжным раздзелам у бібліятэчнай класіфікацыі.

[Лац. index.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лігату́ра ​1, ‑ы, ж.

Спец. Дапаможны сплаў, які дабаўляецца ў расплаўлены метал або сплаў для надання яму пэўных уласцівасцей. // Прымесь медзі ці волава да золата, серабра або плаціны для надання ім большай цвёрдасці.

[Сярэднелац. ligatura — сувязь ад лац. ligare — звязваць.]

лігату́ра ​2, ‑ы, ж.

Спец.

1. Абазначэнне адным пісьмовым знакам дзвюх ці больш літар.

2. Знак у выглядзе дугі, які звязвае дзве аднолькавыя ноты.

[Сярэднелац. ligatura — сувязь ад лац. ligare — звязваць.]

лігату́ра ​3, ‑ы, ж.

Спец. Нітка, якой перавязваюць крывяносныя сасуды пры аперацыі. Налажыць лігатуру. Зняць лігатуру.

[Сярэднелац. ligatura — сувязь ад лац. ligare — звязваць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бе́нзель

(гал. bendsel = літар. завязка)

мар. перавязванне двух тросаў тонкім тросам або лінем.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)