Verbum

анлайнавы слоўнік

гадо́граф

(ад гр. hodos = шлях + -граф)

мат. крывая лінія, якая з’яўляецца геаметрычным месцам канцоў вектараў, што выходзяць з аднаго пункта і раўняюцца розным значэнням некаторага пераменнага вектара.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

канхо́іда

(ад гр. konche = ракавіна + -оід)

мат. плоская крывая, якая атрымліваецца пры павелічэнні або памяншэнні радыус-вектара кожнага пункта дадзенай крывой на адзін і той жа адрэзак.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

перыцыкло́іда

(ад перы- + цыклоіда)

мат. плоская крывая, якую апісвае пункт, што ляжыць на акружнасці, якая коціцца без коўзання па нерухомай акружнасці, што датыкаецца да першай акружнасці пасярэдзіне.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ГЕАДЭЗІ́ЧНАЯ ЛІ́НІЯ ў матэматыцы і геадэзіі, крывая, якая абагульняе паняцце прамой (ці адрэзка прамой) у эўклідавай геаметрыі на выпадак прастораў больш агульнага віду. Лакальна з’яўляецца найб. кароткай сярод крывых, што злучаюць 2 зададзеныя пункты; гал. нармалі да іх з’яўляюцца нармалі да паверхні; праз кожны пункт паверхні ў кожным напрамку праходзіць адзіная геадэзічная лінія. Напр., на плоскасці геадэзічнай лініі будуць адрэзкі прамых, на сферы — вял. акружнасці, на цыліндры — вінтавыя лініі. У картаграфіі і навігацыі геадэзічная лінія мае назву артадромія.

т. 5, с. 116

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

брахістахро́на

(ад гр. brachistos = самы кароткі + chronos = час)

мат. крывая спуску, па якой цела пад дзеяннем пэўных сіл як найхутчэй пройдзе з верхняга пункта ў ніжні; з’яўляецца цыклоідай.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

кардыёіда

(ад кардыё- + eidos = выгляд)

мат. крывая, апісаная пунктам акружнасці, якая са знешняга боку дакранаецца да нерухомай акружнасці, калі дыяметры абедзвюх акружнасцей роўныя (па форме нагадвае контур сэрца).

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

гіпе́рбала

(гр. hyperbole = перабольшанне)

1) літ. стылістычная фігура, заснаваная на значным перабольшанні пры апісанні прадмета або з’явы для ўзмацнення выразнасці выказвання;

2) мат. крывая лінія з ліку канічных сячэнняў.

Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г., часткова)

ме́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

1. Штучны або радзімы знак, які адрознівае прадметы або істоты ад іншых падобных прадметаў, істот. [Ляснік] спыніўся каля тоўстай лістоўніцы, паглядзеў нумар. — Вось гэтую будзеце спілоўваць, рабіце метку. Пальчэўскі. На месячным графіку крывая ўпарта не хацела паўзці за трывожную сінюю метку пяцідзесяці працэнтаў. Шыцік.

2. След, які астаўся пасля чаго‑н. У падпаветцы не было парадку, валяліся карчы, якіх жаночыя рукі не маглі рассекчы, на іх было шмат метак ад сякеры. Гурскі.

3. Дзеянне паводле знач. дзеясл. меціць ².

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

АСТРО́ІДА (ад астра... + грэч. eidos від), плоская алг. крывая 6-га парадку. Апісваецца пунктам M акружнасці радыуса r, якая коціцца па ўнутр. боку акружнасці радыуса $R = 4 r$ . Ураўненне астроіды ў дэкартавых каардынатах: $x^{2/3} + y^{2/3} = R^{2/3}$ , параметрычныя ўраўненні: $x = R {cos}^{3} t / 4$ , $y = R {sin}^{3} t / 4$ . Мае 4 пункты вяртання. Астроіда — агінальная сям’і адрэзкаў пастаяннай даўжыні з канцамі на дзвюх узаемна перпендыкулярных прамых. Косая астроіда — агінальная сям’і адрэзкаў пастаяннай даўжыні з канцамі на дзвюх прамых, што перасякаюцца пад адвольным вуглом.

т. 2, с. 56

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АСІМПТО́ТА

(ад грэч. asymptōtos які не супадае) крывой з бесканечнай галінай, прамая, да якой гэта галіна неабмежавана набліжаецца. напрыклад, асімптота гіпербалы y = 1/x — восі каардынат Ox і Oy. Крывая можа перасякаць сваю асімптоту (напр., графік затухальных ваганняў) або зусім не мець асімптоты (напр., парабала). Калі графік функцыі y = $f (x)$ пры вялікіх х мае асімптоту, што вызначана ўраўненнем y = kx + b, то гэту функцыю можна вызначыць як $f (x)$ = kx + b + a(x),

дзе a(x)→0 пры x→∞. Выкарыстоўваецца ў матэм. аналізе.

т. 2, с. 30

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)